Σάββατο 2 Ιουνίου 2012

Θοδωρής Ξυδιάς: Κάποια τραγούδια τοποθετούν τον άνθρωπο στο τελευταίο στάδιο της ύπαρξής του


Ο Θοδωρής Ξυδιάς είναι ένας άνθρωπος χωρίς μεγαλομανίες και κόμπλεξ. Δεν τόχει κι ανάγκη άλλωστε, γιατί είναι μορφωμένος άνθρωπος, είναι νομικός. Δεν θα ντραπεί να σας πει ότι δεν έχει καλή σχέση με την τεχνολογία και  περήφανος, θα σας μιλήσει πολλή ώρα για το τί έχει πετύχει με τα παιδάκια στο σχολείο, στα οποία διδάσκει μουσική.
Αφορμή για τούτην την συνέντευξη, ήταν  το όμορφο cd του «Ελλάδα γειτονιά μου», ένα cd που σε πάει σε άλλα χρόνια. Δυστυχώς, δεν ήταν δυνατό να πάμε να ακούσουμε τα παιδιά, αν και τόχαμε κανονίσει, εξ αιτίας του ότι ήταν η Τετάρτη, 15η Ιουνίου η μέρα της γιορτής ...
Κύριε Ξυδιά, πείτε μας δυό λόγια για το cd «Ελλάδα γειτονιά μου».
Θοδωρής Ξυδιάς: Το cd ήταν πάρα πολύ καιρό στο μυαλό μου να γίνει, σχεδόν μιά δεκαετία τώρα, γιατί, τα τραγούδια που γράφω, τουλάχιστον όσον αφορά σε στίχους που έχω γράψει ο ίδιος, δεν  τα κατατάσσω απ’ την αρχή κάπου. Γράφω και κάποια στιγμή σκέφτομαι τις ομοιότητες που έχουνε, τις διαφορές, ή, ακόμα την συγγένεια στη μουσική, ή την στιχουργική.
Είχε καιρό μέσα μου ριζώσει, απ’ τον καιρό που έγινε ο δίσκος «επί πτυχίω» με τον Θανάση τον Γκαϊφύλλια.Λειτούργησαν τρεις πόλοι, για να γίνει αυτή η εργασία. Η πατρίδα μου η Πύλος, η Κομοτηνή και η Σύρος με την οποία έχω δεσμούς, γιατί έχω πάει πολλές φορές για συναυλία. Και αποφάσισα, κάποια τραγούδια που θα είχαν κάποιο περιεχόμενο, που θα μιλάγανε για κάποια όμορφα σημεία της χώρας – όχι βέβαια να γίνουν  γραφικά – να τα κάνω cd. Αποφάσισα να μαζέψω τα κομμάτια αυτά και στηρίχτηκα σε ανθρώπους, συνεργάτες που είμαστε καιρό μαζί. Έτσι έγινε αυτή η δουλειά, το «Ελλάδα γειτονιά μου».
Βέβαια, ξέρω, ότι δεν είνα κάτι το οποίο  μπορεί να το κρίνει κάποιος σαν ένα σύγχρονο άκουσμα. Πιστεύω όμως, ότι μπορεί νάναι διαχρονικό, γιατί, ο τρόπος που βλέπω τη μουσική και το τραγούδι είναι αυτός που αποτυπώνεται μέσα απ’ το cd.
Mιλήστε μας για τη μουσική, γενικότερα.
Θ.Ξ.Μ’ αρέσει το τραγούδι, μ’ αρέσει το παρεΐστικο τραγούδι, θέλω,όσο μιλάμε για τραγούδι, να μιλάμε για τραγούδι απλό και κατανοητό. Αυτή είναι η δική μου η θέση. Και πιστεύω, ότι το «Ελλάδα γειτονιά μου», έχει μιά αξιοπρέπεια πάνω σ’ αυτό το θέμα. Και δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω ότι είναι τόσο μεγάλη, ή σπουδαία δουλειά.
Μπορεί να μην πιστεύω ότι είναι μεγάλη δουλειά, αλλά, τελικά, αυτά τα πράγματα, επειδή είναι φτιαγμένα από νερό και χώμα, μπορεί νάναι και μελλοντικά. Και γι αυτό, δεν είναι στιγμιαία τραγούδια. Δεν είναι τραγούδια, που αν δεν βγουν τώρα, δεν έχουν ελπίδα να ακουστούν. Πιστεύω ότι, αυτού του είδους τα τραγούδια, είτε βγαίνουν το 1950, ’60, ’70, ’80 ή 2040, θα είχανε κάτι να πούνε. 
Σίγουρα! Πείτε μας τους μουσικούς.
Θ.Ξ.Κατ’ αρχήν, νοιώθω ευγνωμοσύνη για τα παιδιά που με βοήθησαν να γίνει αυτή η δουλειά, θα σταθώ στο Νίκο το Δημητράτο, το Γεράσιμο τον Ανδρεάτο και τον Παντελή το Θαλασσινό. Είναι τρεις άνθρωποι οι οποίοι έχουν κάνει εκπληκτική πορεία στο ελληνικό τραγούδι και είμαι πολύ ευτυχής που με τους δύο πρώτους συνεργάζομαι πάρα πολλά χρόνια, ιδιαίτερα με το Νίκο το Δημητράτο από το 1983. Και τα άλλα παιδιά, που δεν είναι γνωστά ιδιαίτερα, πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ καλές φωνές.Η Φωτεινή η Σαββατιανού ο Γιάννης ο Λάρδης.

Μα, η Σαββατιανού, είναι γνωστή.
Θ.Ξ.Χαίρομαι που τ’ ακούω αυτό, γιατί είναι αξιόλογη φωνή. Και βέβαια, τους μουσικούς, που είναι πάρα πολύ αξιόλογοι. Τα παιδιά που παίξανε μέσα στο cd είναι φίλοι μου πάρα πολλά χρόνια και με υποστηρίζουν σε κάθε ενέργεια που κάνω.

Να μιλήσουμε για κάτι απ’ τα παλιά; Έχετε αντίρρηση; Για κάποια διάκριση, που πήρατε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης;
Θ.Ξ.Ήτανε δύο συναπτές χρονιές, το 1984 πήγα στη Θεσσ/κη όπου η Φωτεινή Σαββατιανού πήρε βραβείο ερμηνείας μ’ ένα τραγούδι μου. Και μετά, την επόμενη χρονιά, πήγαμε στο φεστιβάλ Ιθάκης, όπου και εκεί πήραμε κάποια διάκριση. Αλλά, πιστεύω, ότι τα φεστιβάλ είχανε – κατά τη γνώμη μου – μάλλον αποτυχημένη πολιτική, γιατί, δεν μπορούσες να κρίνεις εκεί, συνθέτες και  τραγούδια τα οποία είναι ανομοιογενή μεταξύ τους.
Ένας πολύ γνωστός τραγουδοποιός και γενικά μουσικός, στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης προσπαθούσε να με παρηγορήσει επειδή εγώ δεν είχα γνωριμίες τότε, ήμουνα και πολύ μικρός και, όταν κάναμε τις πρόβες, μου λέει: «δεν θέλω να σε στενοχωρήσω, γιατί φαίνεσαι ευγενικός άνθρωπος και ευαίσθητος,αλλά το τραγούδι σου δεν έχει καμμία τύχη, γιατί ο ήχος έχει αλλάξει τώρα, το ροκ κυριαρχεί.


Σας παρηγόρησε δηλαδή !
Θ.Ξ.Δηλαδή, και πάλι, ήμουνα εκτός, τότε ! Το τραγούδι ήταν μιά μπαλάντα. Το αστείο όμως είναι, ότι μετά από ένα χρόνο, έκανε ο ίδιος μιά μεγάλη επιτυχία, πάνω σε πράγματα, τα οποία είχε χαρακτηρίσει σαν παλιομοδίτικα.Αυτό, το γεύτηκα και στην Ιθάκη, που ήμουνα ο μόνος που είχε μπουζούκι στην ορχήστρα.

Ήταν όλα προς ροκ μεριά !
Θ.Ξ.Όντως, σ’ αυτό το θέμα έζησα μιά τεράστια μοναξιά ! Πήγα, γιατί μου έλεγαν οι φίλοι μου «τι βλάκας που είσαι που δε στέλνεις τραγούδι σου». Αν είχα μπει στο κλίμα, μπορεί να 'χα στείλει και κάτι πιό διαλεχτό. Αλλά έστειλα κάτι που μου άρεσε εκείνη την εποχή. Αυτό που με εξέφραζε επειδή ήμουν ερωτευμένος, ή, δεν ξέρω τι. Και πάλι ήμουν εκτός μόδας, δηλαδή. Το σκεπτικό μου δεν είναι το σωστό για να προωθήσω τον εαυτό μου, τελικά. Χάλι μαύρο.
Ποιοί είναι οι συνθέτες που αγαπάτε;
Θ.Ξ.Μου αρέσει ό,τι βγαίνει στον ελληνικό χώρο, και από χαμένες πατρίδες∙ εμένα με εκφράζει απόλυτα. Μ’ αρέσει το δημοτικό τραγούδι, το εκκλησιαστικό τραγούδι, το ρεμπέτικο, το λαϊκό. Κάπου διαφωνώ με τον στίχο κάποιων τραγουδιών, που τάχω βάλει σ’ ένα ιδιαίτερο ράφι του θεάματος και του ακούσματος, τα οποία τα χαρακτηρίζω σαν τραγούδια της φθοράς, γιατί  είναι τραγούδια, που με το στίχο τους, τοποθετούν τον άνθρωπο στο τελευταίο στάδιο της ύπαρξής του.
Μάλλον, δεν θα τα λέγαμε καν τραγούδια...
Θ.Ξ.Ναι. Γιατί αγαπάμε πολύ, με πάθος και διεκδικούμε, ή αυτοκτονούμε, δηλαδή ... είναι τραγούδια που δεν μπορώ να τα παρακολουθήσω. Γιατί, οι μουσικές δεν φταίνε ποτέ, φταίει ο στίχος.

Και η μουσική, γιατί δεν μπορεί να φταίει;
Θ.Ξ.Η μουσική, δεν νομίζω ότι φταίει. Πιστεύω ότι η ίδια η μελωδία, είναι πάντα καλή.

Ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας, τι θέση έχει στην καρδιά σας;
Θ.Ξ.Είναι ένας εξαιρετικός δημιουργός και είναι άνθρωπος που ξέρω ότι μ’ αγαπάει τόσο πολύ, μ’ έχει βοηθήσει όπως κι η σύζυγός του, η οποία ήταν συμφοιτήτριά μου, η Λία Τσιαμπάζη, η οποία τραγουδάει και δύο δικά μου τραγούδια στο cd «Επί πτυχίω». Ήθελα να πω, ότι το τραγούδι για μένα, έχει αξία όταν δεν έχει κάποιο κίνητρο.

Υλικό;
Θ.Ξ.Ναι, όταν λειτουργούν όλα αυθόρμητα και αυτό που λέει η ψυχή σου κι όχι αυτό που πρέπει να κάνεις προκειμένου να γίνεις πιο πλούσιος.
Η φιλοδοξία; 
Θ.Ξ.Η φιλοδοξία, είναι άλλο θέμα.

Είναι κακό πράγμα η φιλοδοξία;
Θ.Ξ.Πιστεύω ότι η φιλοδοξία δεν είναι κακό πράγμα, γιατί με το που ξυπνάμε, φιλόδοξοι δεν είμαστε; Απ’ την ώρα που θα πάμε στον καθρέφτη, ξεκινά κι η φιλοδοξία μας, αλλά και η ματαιοδοξία μας. Αλλά, θα πρέπει η τέχνη να είναι λίγο πιό απονήρευτη, πιό αυθόρμητη, και να γράφουμε όταν  πραγματικά έχουμε κάτι να πούμε κι όχι να γράφουμε επειδή μας έτυχε ένας στίχος και πρέπει να πιέσουμε τον εαυτό μας για να το κάνουμε. Γιατί πολλά τραγούδια είναι κατασκευές κι όχι αυθόρμητοι συνειρμοί.

Free association, δηλαδή, που έλεγε κι ο Freud ! 
Θ.Ξ.Γιατί, πώς εξηγείται το γεγονός, ότι υπάρχουν τραγούδια, τα οποία δεν έχουνε φθαρεί από το χρόνο; Όταν έγραφε, ας πούμε, ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Ξαρχάκος, ο Μούτσης, ο Μαρκόπουλος, ή, και απλοί, λαϊκοί άνθρωποι, που δεν ξέρουμε τίνος είναι τα τραγούδια, δεν ξέρουμε τίνος είναι το «στόπα και στο ξαναλέω, στο γυαλό μην κατεβείς».... Αυτός που τόγραψε, είχε κάποια ιδιοτέλεια; 

Όχι βέβαια. Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας.
Θ.Ξ.Δεν είχε. Ή, αυτός που έγραψε «το γιλεκάκι που φορείς». Εγώ θα σας πω γι αυτό το τραγούδι, που το λέμε στο σχολείο – διδάσκω μουσική στα εκπαιδευτήρια Πασχάλη, στον Άλιμο- η μουσική έχει γίνει αίρεση εκεί, ξέρετε ! Μιλάμε για παιδάκια δημοτικού! Ο διευθυντής, μου έχει αφήσει ελεύθερο πεδίο και κάνω ό,τι θέλω ! Και στο δημοτικό, ξέρετε, γίνεται μεγάλη αναχαίτηση των παιδιών, μην στραφούν στην ξένη μουσική, ή, σ’ ο,τιδήποτε, ή στο τραγούδι το περίεργο. Κατόρθωσαν να μάθουν Χατζιδάκι, να μάθουν Ξαρχάκο, να μάθουν Ελύτη και Ρίτσο και γίνεται ένας χαμός !
Δηλαδή, όταν στο δημοτικό γίνεται η αναχαίτιση μέσα τους, αυτό γίνεται σποράκι που τους ακολουθεί σ’ όλη τους τη ζωή. 


Όμως, όταν γίνεται μόνο λίγη ώρα, στο σχολείο και  μετά πάνε σπίτια τους και ακούνε αυτά τα «άσματα» που λέγαμε πριν και γελούσαμε ..... τότε; 
Θ.Ξ.Ναι, ναι, αυτό συμβαίνει.Γιαυτό σας λέω ότι έχει  γίνει αίρεση, γιατί τα παιδιά είναι τόσο παθιασμένα, που οι ίδιοι οι γονείς έρχονται και ομολογούν ότι τα παιδιά τους τραγουδούν αυτά τα τραγούδια συνεχώς, σπίτι.

Κάποτε, κάποια δασκάλα του ενός παιδιού μου, ηλικιωμένη, που την θαύμαζα για το ανοιχτό μυαλό της και την ωραία προσωπικότητά της, την είδα στη γιορτή του σχολείου στο τέλος της χρονιάς, να έχει ανεβεί σε θρανίο πάνω και να χορεύει τραγούδι –που εγώ προσωπικά δεν το θεωρώ καν τραγούδι- γνωστής «αοιδού» και κάτι έπαθα. Μου πήρε καιρό,  να δεχτώ ότι στη μουσική είναι πίσω, ή, δεν έχει γούστο, η γυναίκα και ότι ο άνθρωπος είναι «κουτάκια- κουτάκια» και μπορεί σε πολλά πράγματα να είναι πολύ μπροστά, αλλά σε άλλα, να είναι πολύ πίσω. 
Θ.Ξ.Ναι, είναι πολύ λυπηρό.Μακάρι να τύχει, να ακούσετε τη δουλειά που κάνουμε με τα παιδάκια. Η φετινή εκδήλωση έχει τον τίτλο «φιλντισένιο καραβάκι» και έχω βρει θαλασσινά τραγούδια που μιλάνε για θάλασσα, για καραβάκια, και έχει γίνει μιά πάρα πολύ ωραία σταχυολόγηση από τραγουδάκια και τα παιδιά συμμετέχουν. Δηλαδή, «τη βρίσκουν» στις πρόβες !  Το σκηνικό το μεγάλο, είναι στις πρόβες. Ο χαμός γίνεται !
Μα, όμως, είναι σίγουρα και θέμα προσωπικότητας του δασκάλου !
Θ.Ξ.Εμένα, με έχει πονέσει η μέση μου, αλήθεια σας μιλάω τώρα, από τις αγκαλιές ! Το τί «επίθεση»  αγάπης δέχομαι κάθε μέρα, δεν λέγεται! Τρελαίνομαι! Δηλαδή, μου φεύγουνε όλα μου τα προβλήματα !

Κύριε Ξυδιά, σας ευχαριστώ πολύ !
Θ.Ξ.Εγώ σας ευχαριστώ !

περισσότερα στο    http://www.e-orfeas.gr


dy/>

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου