Η λίμνη Ξυνιάδα βρίσκονταν στο μεταξύ Λαμίας και Δομοκού ομώνυμο υψίπεδο που έχει μέσο υψόμετρο 470 μέτρα περίπου από τη θάλασσα. Είχε σχηματιστεί στο βαθύτερο τμήμα του υψιπέδου, ανάμεσα στα χωριά Ξυνιάδα (Δαουκλή), Κορομηλιά, Άγιο Στέφανο (Νεζερό), Περιβόλι (Δερελή), Μακρυράχη (Καίτσα), Παναγία και Ομβριακή.
Η έκταση που κάλυπταν τα νερά της λίμνης το χειμώνα που η στάθμη τους ήταν στο ανώτατο υψόμετρο (+ 463 μέτρα) ήταν περίπου 31.600 στρέμματα, από αυτά δε περίπου 5.000 στρέμματα ήταν καλαμιώνας (βάλτος). Τα νερά της λίμνης ήταν στο μέγιστο ποσοστό τους βρόχινα και προέρχονταν από την ευρύτερη λεκάνη της κοιλάδας που είχε συνολική έκταση (μαζί με αυτή της λίμνης) περίπου 160.000 στρέμματα.
Οι πηγές που την τροφοδοτούσαν με συνεχή παροχή νερού χειμώνα – καλοκαίρι ήταν οι Πέντε Βρύσες του Αγίου Στεφάνου, η βρύση της Παναγιάς και η πηγή που ανέβλυζε μέσα στη λίμνη και βρίσκονταν στην ανατολική περιοχή της κοντά στα νησιά. Οι άλλες πηγές της ευρύτερης λεκάνης που το χειμώνα με τους γύρω χειμάρρους τροφοδοτούσαν τη λίμνη, κατά το καλοκαίρι δεν έφταναν σε αυτή.
Τα νερά που περίσσευαν από τη λίμνη έφευγαν από το βορειοδυτικό άκρο της με τον χείμαρο Μπαμπαλή από τη χαράδρα των Πέντε Μύλων προς το ποτάμι των Σοφάδων και τον Πηνειό, τερματίζοντας τη ροή τους στο Αιγαίο Πέλαγος. Η λίμνη είχε σχήμα αχλαδιού που στη θέση του κοτσανιού του είχε ο χείμαρος Μπαμπαλής.
Μέσα από το εξωτερικό περίγραμμα της λίμνης υπήρχε βάλτος σε ζώνη ποικίλου πλάτους. Γύρω από τη ζώνη του βάλτου υπήρχε η ζώνη των τσαιριών που λόγω της πολλής υγρασίας έμεινε ακαλλιέργητη και αποτελούσε χορτολειβαδική έκταση. Στο ανατολικό άκρο της λίμνης τα δυο νησάκια συνολικής έκτασης 500 – 600 στρεμμάτων περιβάλλονταν από την εξωτερική τους πλευρά από τη ζώνη του βάλτου, ενώ την εσωτερική, χωρίς βλάστηση ακτή, την έβρεχαν τα καθαρά νερά της λίμνης. Το βάθος των καθαρών νερών της λίμνης κατά το χειμώνα ήταν γύρω στα 4 μέτρα, ο δε πυθμένας της είχε λάσπη πάχους 3.50 περίπου μέτρα.
Ξυνιάδα
Ξυνιά ή Ξυνιαί ή Ξυνιάδα ήταν αρχαία πόλη η οποία ήταν κτισμένη πάνω σε βραχώδη νησίδα της Λίμνης της Ξυνιάδας. Το ψηλότερο μέρος της νησίδας κατείχε η ακρόπολη της. Η πόλη είχε 2 περίβολους με ύψος 3 και 6 μέτρα. Το όνομα Ξυνιάς προέρχεται από την λέξη «Κοινή», αρχαϊκώς «Ξοινή» επειδή η λίμνη βρίσκεται στο μεταίχμιο της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας. Τέλος λέγετε ότι η λίμνη πήρε το όνομά της από της Ξύνιες Νύμφες της Μυθολογίας. Το 198 π.Χ. η Ξυνιά λεηλατήθηκε από τους Αιτωλούς και οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την πόλη για να την κατοικήσουν ξανά ένα χρόνο αργότερα μετά την νίκη των Ρωμαίων.
Δεν είναι ιστορικά εξακριβωμένο πότε οι κάτοικοι της αρχαίας Ξυνιάδας εγκατέλειψαν την πόλη τους οριστικά, που πήγαν και αν εγκαταστάθηκαν στην ανατολική πλευρά της λίμνης στη θέση «παλαιοχώρι», πιθανόν γύρω στο 1320 μ.Χ. Πάντως η Ξυνιάδα δεν πρέπει να χτίστηκε στα ερείπια της αρχαίας πόλης ή αν κτίστηκε πρέπει να εγκαταλείφθηκε αργότερα. Αυτό αποδεικνύεται από το ότι στη τοποθεσία «Παλαιοχώρι» υπάρχουν ερείπια χωριού. Το χωριό εκείνο ονομάστηκε «Νταουκλί» ή «Δαουκλί». Το οποίο με τη σειρά του λέγετε ότι ερημώθηκε όταν το ομώνυμο παζάρι (Νταουκλί Παζάρι) μεταφέρθηκε στην Υπάτη Φθιώτιδας και το χωριό από τότε (1777 μ.Χ.) μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση. Από το 1916 και μετά ο συνοικισμός Νταουκλί μετονομάστηκε σε κοινότητα Ξυνιάδας.
Χωριό με την ονομασία Νταουκλί υπήρχε και στην Ανατολική Ρωμυλία, κατοικούνταν μάλιστα από Έλληνες που ήρθαν στην Ελλάδα λίγο πριν το 1910.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου