ΝΕΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Α' ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΓΑΜΟΥ
Τα ήθη και έθιμα του γάμου καθώς και οι λοιπές εκδηλώσεις στο χωριό, έχουν τις ρίζες τους στη Βουλγαρία (Ανατολική Ρωμυλία) απ' όπου και κατάγονταν οι κάτοικοι του χωριού. Σήμερα φυσικά τα περισσότερα ήθη και έθιμα έχουν εξαλειφθεί αλλά ας δούμε πώς γινόταν ο γάμος στα παλιά χρόνια.
Οι ετοιμασίες του γάμου άρχιζαν μπροστά από 15 ημέρες. Η μάνα του γαμπρού ύφαινε στον αργαλειό πισκήρια (πετσέτες υφαντές), πισκήρες (ποδιές υφαντές) για να μαντηλώσει (να χαρίσει) στους συγγενείς της νύφης. Η νύφη ύφαινε ποδιά για την πεθερά. Ακόμη ετοίμαζαν διάφορα..στεφάνια - τη μηλίτσα (ένα κλωνάρι δένδρου στολισμένο) και το μπαριάκι (φλάμπουρο). Όλα αυτά τα χρησιμοποιούσαν την Κυριακή στην τελετή του γάμου.
Η καθ' αυτού γιορτή άρχιζε το βράδυ της Πέμπτης. Ο γαμπρός πήγαινε και καλούσε το νούνο (κουμπάρο) κρατώντας στα χέρια μια μπούκονα (μπουκάλι) με ούζο.
Την Παρασκευή γινόταν η έκθεση των προικιών στο σπίτι της νύφης. Όλοι οι συγγενείς πήγαιναν δώρα στη νύφη. Το απόγευμα πήγαιναν οι συγγενείς και οι φίλοι του γαμπρού και έπαιρναν τα προικιά. Το Σάββατο το πρωί σαμπάλια, σαμπάλια, (πρωί, πρωί οι μπράτμοι (βλάμηδες, φίλοι του γαμπρού) έπαιρναν μια μπούκονα με κρασί και πήγαιναν και καλούσαν όλο το σόι να παραβρεθεί στο γλέντι το βράδυ. Το ίδιο έκαναν και οι μπράτμοι της νύφης.
Το Σάββατο το μεσημέρι στο σπίτι του γαμπρού ανάπιαναν τα προζύμια. Μια μπρατίμσα ζύμωνε μια μπουγάτσια (κουλούρα ψωμί) και οι υπόλοιποι τραγουδούσαν το τραγούδι:
"Ποιος δόλοιο μου γαμπρέ, ποιος σ' έμαθε να καμαρώνεις». Μετά όλα τα παιδιά έπαιρναν αλεύρι και πήγαιναν και αλεύρωναν τη νύφη. Το ίδιο γινότανε και από πλευράς νύφης.
Το απόγευμα ερχόταν ο κουρέας και κούρευε τον γαμπρό, οι δε υπόλοιποι τον τραγουδούσανε και βάζανε κάτω τα μιτάρια (χτένια του αργαλειού) απ' όπου έπρεπε ο γαμπρός να πηδήσει από πάνω τρεις φορές για να πάει καλά το γούρι (να είναι τυχερός).
Κατόπιν άρχιζε το γλέντι που κρατούσε ως το πρωί.
Την Κυριακή το πρωί στο σπίτι του γαμπρού ετοίμαζαν πίτες και φαγητά. Κατά το μεσημέρι πήγαινε ο γαμπρός με το σόι του στο σπίτι του νούνου (κουμπάρου) όπου του πήγαιναν τις πίτες και γινόταν τραπέζι. Μετά από εκεί όλοι μαζί και αφού είχαν μαζί τους κι ένα κάρο στολισμένο πήγαιναν να πάρουν τη νύφη. Στ' άλογα που έσερναν το κάρο βάζανε λουλούδια και μαντήλια.
Όταν φτάνανε στη νύφη αυτή τους μαντήλωνε (τους έδινε δώρα) και μετά ανέβαιναν
πάνω στο κάρο, η νύφη, ο γαμπρός και ο νούνος και πήγαιναν στην εκκλησία όπου και γινότανε τα στέφανα.
Μετά τα στέφανα ανέβαιναν πάλι στο κάρο και ξεκινούσανε για το σπίτι του γαμπρού. Στο δρόμο οι μπράτμοι χορεύανε το συγκαθιστό χορό.
Όταν φτάνανε στο σπίτι η νύφη δεν κατέβαινε από το κάρο αλλά περίμενε να της τάξουν διάφορα πράγματα. Ο κουμπάρος της έταζε μια προβατίνα βαμμένη κόκκινη και ο πεθερός άλλα δώρα. Κατόπιν κατέβαινε η νύφη και γινότανε χορός. Όταν χόρευε η νύφη και ο γαμπρός οι υπόλοιποι τους κολλούσαν πάνω στα ρούχα χρήματα.
Τη Δευτέρα το μεσημέρι μαζεύονταν πάλι στο σπίτι του γαμπρού. Τα μπρατίμια τραγουδώντας πηγαίνανε και παίρνανε τον νούνο. Όλοι δε τη μέρα αυτή ήταν μασκαρεμένοι και προσπαθούσαν να κλέψουν από το νούνο και τους άλλους συγγενείς κότες. Στα χέρια κρατούσαν μια ρόκα και έναν τενεκέ που τον χρησιμοποιούσαν για νταούλι.
Μετά γύριζαν στο σπίτι όπου σφάζανε τις κότες, τις μαγειρεύανε και γινότανε
γλέντι.
Τη Δευτέρα το πρωί η νύφη πήγαινε στη βρύση κρατώντας τρία κουλούρια και χρήματα και τα έριχνε στο νερό. Όταν γύριζε η νύφη στο σπίτι έπρεπε να πάει να προσκυνήσει από τρεις φορές σε κάθε γωνιά του σπιτιού.
Το Σάββατο η νύφη πήγαινε στη μάνα της για να λουστεί.
Αφηγήτριες - αφηγητές:
Ιορδανούδη Λαμπρινή, γεννήθηκε στην Ανατολική Ρωμυλία το 1901. Τσιμπερούδη Μαρία, γεννήθηκε στην Ανατολική Ρωμυλία (στο Μεγάλο Μοναστήρι) το 1910 Παπαϊωάwου Μιχαήλ
Η νύφη φορούσε την τσούκνα (τοπική ενδυμασία) κι από πάνω ένα κόκκινο παλτό το λεγόμενο "χωριανό παλτό" επειδή το ίδιο φορούσαν όλες οι νύφες.
Αφηγήτρια: Αναστασία Γκανίδου
πηγη http://sinefo.pblogs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου