Δομοκός: Υψίπεδο-έκπληξη

Διάσημος για... τη διαδρομή-εφιάλτη που τον συνδέει με τη Λαμία και επάνω στο διαχρονικής ζωτικής σημασίας πέρασμα, ο Δομοκός προτείνει ένα εναλλακτικό μοντέλο απόδρασης. Αλλά κυρίως ζωής...

Στροφές και πάλι στροφές... Τα χέρια σφιγμένα στο τιμόνι, οι αισθήσεις σε εγρήγορση, το φιδογύρισμα του δρόμου δεν έχει τελειωμό! Αυτοκίνητα, φορτωμένες νταλίκες, αγροτικά μηχανήματα σχηματίζουν πολλές φορές, στη ράχη του όρους Ορθυος, κομβόι χιλιομέτρων.

Κάποτε όμως ο «Γολγοθάς» των στροφών τελειώνει και έρχεται η ανακούφιση φθάνοντας στο υψίπεδο του Δομοκού. Σαν ευχάριστο ξάφνιασμα το οροπέδιο ξεπροβάλλει μπροστά σου σε υψόμετρο 550 περίπου μέτρων και ξεκουράζει ευχάριστα το μάτι.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '50 μέρος της εύφορης γης που βλέπουμε σήμερα κάλυπτε η Ξυνιάδα λίμνη σε μια έκταση περίπου 30 τετραγωνικών χιλιόμετρων. Ηταν ένας πλούσιος υδροβιότοπος με άφθονα ψάρια και πολλά είδη πουλιών τα οποία ζούσαν και αναπαράγονταν στα ρηχά νερά και στις όχθες της (οι Τούρκοι την αποκαλούσαν Ταουκλί -ταούκ = όρνιθα-).
Οι απόπειρες αποξήρανσης της λίμνης ξεκίνησαν το 1920, όμως ολοκληρώθηκαν τριάντα χρόνια αργότερα. Με την εξαφάνιση αυτής της υγρής κηλίδας άλλαξε για πάντα η τοπιογραφία της περιοχής και κατά συνέπεια το μικροκλίμα.

Η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Εδώ γιορτάζεται στις 5 Ιουνίου, την ημέρα της Αναλήψεως, το «Κουρμπάνι», έθιμο που κρατά τις ρίζες του από την Αν. Ρωμυλία.

Ο Δομοκός ανέκαθεν βρισκόταν πάνω στο διαχρονικά ζωτικής σημασίας πέρασμα από τις πεδιάδες της Θεσσαλίας προς το Ζητούνι (Λαμία ) και τη Ρούμελη. Βέβαια τα τείχη που βλέπουμε σήμερα -ορατά από τον δρόμο Λαμίας - Καρδίτσας- χρονολογούνται από τον Μεσαίωνα, καθώς τα έκτισαν οι Βυζαντινοί και τα επέκτειναν οι Φράγκοι. Ωστόσο έχουν ανεγερθεί πάνω στα θεμέλια Πελασγικών ή Κυκλώπειων οχυρωματικών έργων και της Ακρόπολης της αρχαίας πόλης Θαυμακού, μέλους της Αιτωλικής Συμπολιτείας, που ήκμασε εδώ.
Οποιος και αν είναι ο τελικός προορισμός σας, περνώντας από τον Δομοκό αξίζει να παρεκκλίνετε λίγο από την πορεία σας και να ανηφορίσετε έως την κορφή του λόφου όπου δεσπόζει το κάστρο. Αν μη τι άλλο, η θέα από εδώ είναι μοναδική με καθαρό καιρό και δικαιολογεί απόλυτα την αρχαία ονομασία της πόλης «Θαυμακός» - δηλαδή θαυμάσια θέα- από παράφραση της οποίας προέρχεται και το σημερινό όνομα. Κατά άλλους βέβαια, η λέξη Θαυμακός οφείλεται στον παππού του ομηρικού ήρωα Φιλοκτήτη που ήταν και ο ιδρυτής του αρχαίου οικισμού.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ‘50 μέρος της εύφορης γης που βλέπουμε σήμερα κάλυπτε η Ξυνιάδα λίμνη.

Από τις επάλξεις του κάστρου και από ύψος 650 περίπου μέτρων ποζάρει σφαιρικά το μεγαλύτερο μέρος της Θεσσαλικής πεδιάδας, ο χιονισμένος όγκος του Ολυμπου, τα απόκρημνα Αγραφα, το όρος Ορθυς και το υψίπεδο της λεκάνης της Ξυνιάδας.
Η πλειονότητα των κατοίκων της φθιωτικής κωμόπολης ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την παραγωγή τυροκομικών προϊόντων όπως είναι το πασίγνωστο «κατίκι Δομοκού» αλλά και με τη γεωργία. Πρόσφατα μάλιστα, αρκετοί αγρότες αναζήτησαν νέους τρόπους παραγωγής προϊόντων ξεφεύγοντας από τη λογική της εντατικής μονοκαλλιέργειας που οδήγησε με την πάροδο του χρόνου σε αδιέξοδο τους περισσότερους γεωργούς του θεσσαλικού κάμπου.

Τα δώρα μιας εύφορης γης... Περασμένα ξεχασμένα...

Κατάφεραν λοιπόν και ανέδειξαν παλιές παραδοσιακές ποικιλίες οσπρίων (όπως οι φακές Βουζίου) και ανέπτυξαν νέες φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες για απόδοση ποιοτικών προϊόντων με εφαρμογή και στις δενδρώδεις καλλιέργειες από καρυδιές, ροδιές, μηλιές. Παράλληλα η αμπελοκαλλιέργεια έπειτα από συντονισμένες προσπάθειες διεκδικεί και αυτή δυναμικά τον χώρο που της αξίζει σε τούτη τη γόνιμη γη.
Το μικροκλίμα της περιοχής, η ιδιαίτερη σύσταση του εδάφους, η γνώση, η αγάπη των νέων παραγωγών για τη γη τους αλλά κυρίως η επιμονή τους να αγωνιστούν στον τόπο τους, δεν μπορούσε παρά να αποφέρει καρπούς, και στην κυριολεξία καρπούς γευστικούς και υψηλής ποιότητας!
Αν θέλετε να περιηγηθείτε αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο, να έρθετε σε επαφή με τους καλλιεργητές απολαμβάνοντας ταυτόχρονα τα υπέροχα αγροτικά τοπία, προτείνουμε μια σύντομη αλλά ευχάριστη περιηγητική διαδρομή που ξεδιπλώνεται ανάμεσα σε οπωρώνες, αμπελώνες και καταπράσινους γήλοφους.
Αφετηρία σας θα είναι η πόλη του Δομοκού απ' όπου θα κατευθυνθείτε ανατολικά προς τα χωριά Βούζι, Μαντασιά, Πολυδέντρι, Καρυές και θα ολοκληρώσετε τη βόλτα σας καταλήγοντας πάλι στον Δομοκό, μετά 30 χιλιόμετρα ακολουθώντας πάντα ασφάλτινους δρόμους.
Αυτήν την εποχή θα δείτε τα αμπέλια να ντύνουν τις λοφοσειρές με όλα εκείνα τα ζεστά γήινα χρώματα του φθινοπώρου, τους παραγωγούς να μαζεύουν τα αχλάδια και τα μήλα από τα κατάφορτα δέντρα, τα φρεσκοοργωμένα χωράφια νοτισμένα από τις φθινοπωρινές βροχές να δημιουργούν τις πιο ευχάριστες οπτικές αντιθέσεις και τα πλατανοσκέπαστα ρέματα να κυλούν από παντού για να σχηματίσουν πιο χαμηλά τον παραπόταμο του Πηνειού, τον θεσσαλικό Ενιπέα.
Στην άκρη του δρόμου θα βρείτε αγρότες να πωλούν -κυρίως τα Σαββατοκύριακα- τους καρπούς της γης τους. Ποικιλία όμως αγροτικών προϊόντων, ντόπιων τυριών και αρωματικών φυτών θα βρείτε σε πρατήρια του Δομοκού τόσο επί της εθνικής οδού Λαμίας ? Καρδίτσας όσο και στην κεντρική αγορά της πόλης.
Πριν συνεχίσετε το ταξίδι σας ξαποστάστε σε κάποια από τις ψησταριές - τσιπουράδικα στον κεντρικό δρόμο της πόλης, όπου μάλιστα θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε τα ντόπια κρέατα και τα τυροκομικά προϊόντα Δομοκού συνοδεία σπιτικού τσίπουρου.


πηγη   http://www.ethnos.gr

dy/>