Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2012

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Δήμος Μούτσης – Το Δρομολόγιο Ενός Χαρισματικού Δημιουργού

Ο Δήμος Μούτσης γεννήθηκε στον Πειραιά (2/8/1938) και από πολύ μικρός σπούδασε μουσική και κλασικό βιολί στο Ωδείο Αθηνών. Συνεργάστηκε σαν…
μουσικός, παίζοντας βιολί και φυσαρμόνικα, στα έργα των Μάνου Χατζιδάκι - Νίκου Γκάτσου “Μυθολογία” και “Μπαλάντες” με ερμηνευτή τον Γιώργο Ρωμανό. Σαν νεόκοπος βιολιστής εμφανίζεται στην ταινία “Ο θησαυρός του μακαρίτη” να παίζει βιολί στην ορχήστρα του Γιάννη Βέλλα.
Το σαράκι της σύνθεσης “τον έτρωγε” και έτσι μπαίνει στην δισκογραφία το 1966 με το τραγούδι “Μέσα απ’ το παλιό μου σπίτι” σε στίχους Χατζιδάκι που τραγούδησε ο Πουλόπουλος και σε β’ εκτέλεση ο Μπιθικώτσης. Στο 45άρι της πρώτης έκδοσης ως στιχουργός αναγράφεται ο ίδιος ο Πουλόπουλος. Θα ακολουθήσουν μια σειρά από μεγάλες επιτυχίες σε στίχους Νίκου Γκάτσου με ερμηνευτή τον Σταμάτη Κόκοτα: “Σιγά σιγά”, “Πήρες το μεγάλο δρόμο”, “Μην μου χτυπάς τα μεσάνυχτα την πόρτα”, “Πειραιώτισσα”, “Άπονη καρδιά” κ.α.


Το 1968 κυκλοφορεί ο πρώτος μεγάλος του δίσκος με τίτλο “Κάποιο καλοκαίρι”, συλλογή από 45άρια με τους Κόκοτα, Ροδά, Χατζηαντωνίου, Δουράκη. Την επόμενη χρονιά εκδίδεται μία από τις ωραιότερες στιγμές του με οργανικά και τραγούδια, το “΄Ενα χαμόγελο”, πάντα με τον Γκάτσο, με τους Μπιθικώτση, Κόκοτα και Γαλάνη. Οι τίτλοι των τραγουδιών που περιλαμβάνονται στο “΄Ενα χαμόγελο” μιλούν από μόνοι τους για το ταλέντο του συνθέτη: “Αύριο πάλι”, “Μ’ ένα παράπονο”, “Χτές το βράδυ κάποιο τραίνο” κ.α. Παράλληλα δίνει την δυνατότητα στον Μανώλη Μητσιά να γίνει ευρύτερα γνωστός με το “Στην Ελευσίνα μια φορά” σε στίχους Βασίλη Ανδρεόπουλου.




Το 1972 αφήνει την “Κολούμπια” και πηγαίνει στην “Ελλαδίσκ” - κατοπινή “Πόλυγκραμ”- όπου ηχογραφεί ένα από τα πιό σημαντικά κι αγαπημένα άλμπουμ της ελληνικής δισκογραφίας, τον 'Αγιο Φεβρουάριο” σε στίχους Μάνου Ελευθερίου με τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα. Η ευαίσθητη και προσωπική γραφή του Ελευθερίου στέκεται στην Μικρασιατική Καταστροφή, στους μικρούς και τους μεγάλους καημούς του ξεριζωμού. Είναι η πρώτη ολοκληρωμένη εργασία του ενώ έχει επιμεληθεί και το καλαίσθητο εξώφυλλο του δίσκου. Τα “Λαϊκά” του, σε μουσική Θεοδωράκη, δεν είχαν ακόμα κυκλοφορήσει επισήμως στην χώρα μας.

Τα τραγούδια του “Άγιου Φεβρουάριου” έχουν μία ιδιαίτερη δύναμη σε μουσική, στίχο και ερμηνεία. Η ενορχήστρωση όμως είναι “συγκεχυμένη”, με ξένες επιρροές, αναζητήσεις μουσικής πρωτοτυπίας και μιας προσπάθειας του συνθέτη να ανανεώσει τον ήχο του. Το αποτέλεσμα όμως, με το ηλεκτρικό μπουζούκι του Δημήτρη Μαργιολά, δεν έχει την τελειότητα και το “φινίρισμα” που διέθεταν οι ηχογραφήσεις του Μούτση στην “Κολούμπια” με τους Καρνέζη - Παπαδόπουλο στα τρίχορδα μπουζούκια. Επίσης το οργανικό κομμάτι της εισαγωγής “θυμίζει” σε κάποια σημεία στιγμές από την ποπ όπερα “Ιησούς Χριστός Σούπερ Σταρ” που εκείνη την εποχή γνώριζε μεγάλη απήχηση. Παρά τις ιδιαιτερότητες, οι μελωδίες και γενικά η μουσική έμπνευση του Μούτση για εκείνη την εποχή έχουν όλα τα στοιχεία της πρωτοπορίας. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο λόγος που αντέχουν στα χρόνια. Οι παλαιότεροι αλλά και οι νέοι ποτέ δεν σταμάτησαν να ακούν τα: “Η Σούστα πήγαινε μπροστά”, Ο χάρος βγήκε παγανιά”, “Στην Σμύρνη και το Αιβαλί” κ.α.



Είναι χαρακτηριστικό ότι τους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας του ο δίσκος πέρασε απαρατήρητος, κάτι που έχει παραδεχτεί και ο ίδιος ο συνθέτης. Η γνωστή η ιστορία με τον Νίκο Κοεμτζή έδωσε το έναυσμα στο Δημήτρη Ψαθά να κατακεραυνώσει στην πρώτη σελίδα των “Νέων” τα «τραγούδια προτρέποντα εις έγκλημα» όπως το «Ο Χάρος βγήκε παγανιά» και να αναρωτηθεί «πως επιτρέπει η Εθνοσωτήριος να κυκλοφορούν δίσκοι με τίτλο - άκουσον άκουσον - ‘Αγιος Φεβρουάριος». Η απρόσμενη αυτή διαφήμιση έστρεψε την προσοχή του κοινού προς το έργο και έδωσε μεγάλη ώθηση στις πωλήσεις... που στα χρόνια θα ξεπεράσουν κατά πολύ τις 100.000 αντίτυπα.

Στην πορεία ο Μούτσης ξανασυνεργάζεται με την Βίκυ Μοσχολιού (είχαν κάνει μαζί λίγα τραγούδια, 45άρια, όπως “Στο ΄Αγιο Σπυρίδωνα”, “Φαρμάκι τα γεράματα”) σε δύο μεγάλους - “χρυσούς” εμπορικά - δίσκους, τον “Συνοικισμό Α” και τις “Στροφές”, που περιέχουν καλές στιγμές, όπως τα “Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλέ” και “΄Ετσι είναι η ζωή” σε στίχους Γιάννη Λογοθέτη, “Στους Μπαξέδες (Εις μνήμην Μάρκου Βαμβακάρη)” του Ελευθερίου κ.α. Στο πρώτο άλμπουμ συμμετέχει ο Αντώνης Καλογιάννης και στο δεύτερο υπάρχουν δύο οργανικά με σολίστα στο μπουζούκι τον Λάκη Καρνέζη.



Ο Μούτσης επιστρέφει στην “Κολούμπια” και ηχογραφεί τις “Μαρτυρίες” (1974), λαϊκές μπαλάντες που περιγράφουν την ατμόσφαιρα και το κλίμα της μεταπολίτευσης, σε στίχους Ελευθερίου, Λογοθέτη, Β. Τσιμπούλη, Γ. Χρονά με ερμηνευτές τους Μητσιά, Βασιλική Λαβίνα και Χρήστο Λετονό. Ο δίσκος παρά το ωραίο ύφος και τις όμορφες μελωδίες περνά απαρατήρητος, όπως συνέβη και με πολλούς ακόμη ενδιαφέροντες δίσκους που “χάθηκαν” στη σύγχυση του μεταπολιτευτικού ήχου. Δύο από τα 4 τραγούδια που είπε η Λαβίνα μπήκαν και στον πρώτο προσωπικό δίσκο της Αλκηστις Πρωτοψάλτη “Απλά τραγούδια” (1977) και μάλιστα είχαν το ίδιο πλέυ-μπάκ. Πρόκειται για τα “Δεν έχει πιά ζωή” (Μ. Ελ.) και “Τούτο το βράδυ”(Δ. Μούτση). Την επόμενη χρονιά θα κυκλοφορήσει η “Τετραλογία” (1975), με μελοποιημένα ποιήματα των Σεφέρη, Καβάφη, Καρυωτάκη, Ρίτσου από όπου ακούστηκαν περισσότερο τα “Κι αν ο αγέρας φυσά” και “Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι” με την φωνή του Μητσιά.

Στο πνεύμα των εργασιών που γίνονται εκείνη την εποχή για να “υπηρετήσουν” τα κόμματα, τις νεολαίες και τα φεστιβάλ τους, βγαίνουν τα τραγούδια της “Εργατικής Συμφωνίας” με τους Γαργανουράκη, Πρωτοψάλτη και τον συνθέτη που καλύπτουν μουσικά το θεατρικό έργο του Γιώργου Σκούρτη “Απεργία”. Ο Μούτσης αποκαλύπτει για μία ακόμη φορά το μοναδικό του χάρισμα στην μελωδία, ντύνοντας με απλότητα και ομορφιά τους στίχους του Σκούρτη που σε άλλες περιπτώσεις έχει παρουσιάσει καλύτερα και ωριμότερα δείγματα.



Το 1979 έρχεται το “Δρομολόγιο” σε στίχους Γκάτσου, με τον Μητσιά (“Σαν το Τσε Γκεβάρα”, “Στο ΄Αγιον Ορος”, “Μακρινή της αγάπης ώρα”, “1922” κ.α.) Πολλά από τα παραπάνω τραγούδια είχαν παρουσιαστεί σε λαϊκές συναυλίες με διαφορετικούς στίχους του Ελευθερίου. Δυο χρόνια αργότερα κυκλοφορεί το “Φράγμα” σε πρωτοποριακούς στίχους του Κώστα Τριπολίτη. Μπαλάντες και τραγούδια με την συμμετοχή της Σωτηρίας Μπέλλου (“Δεν λές κουβέντα”, “Νταλίκα”, “Στον ίδιο παρονομαστή”), του Κηλαηδόνη και της Πρωτοψάλτη (“Κουβεντούλες με τον Φρόυντ”) και τον ίδιο τον συνθέτη (“Ερηνούλα”) μπροστά στο μικρόφωνο. Στη συνέχεια στην προσπάθεια του για ανανέωση των εκφραστικών του μέσων, ο Μούτσης, θα “αποσκιρτήσει” από τον λαϊκό ήχο και θα ακολουθήσει την πορεία του μοναχικού τραγουδοποιού με κάντρυ και τζαζ αναφορές...

Τα αποτελέσματα της δεύτερης αυτής καριέρας του θα τον δικαιώσουν καθώς θα καταθέσει πολύ ενδιαφέροντες δίσκους: “Ενέχυρο” (1983- με τα γνωστά “Γουώκμαν” και “Γκόμενες”), “Να” (1987 - με τις αναφορές στο Μάρκο Βαμβακάρη) κ.α.
45 χρόνια απ’ το ξεκίνημα του τα τραγούδια του Μούτση παραμένουν επίκαιρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το “Μ’ ένα παράπονο” κυριαρχεί σε όλες σχεδόν τις ζωντανές καταγραφές προγραμμάτων (live) στη δισκογραφία.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:- Ο ξεχωριστός Δήμος Μούτσης


ΠΗΓΗ   http://www.ogdoo.gr
dy/>

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου