Υψηλό εισόδημα από την καλλιέργεια μέντας - δενδρολίβανου

Πρώτης τάξεως ευκαιρία για κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο συμπληρωματικό εισόδημα συνιστούν δύο αρωματικά φυτά, η καλλιέργεια των οποίων εμφανίζει τα τελευταία χρόνια σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης για πωλήσεις εντός και εκτός ελληνικών συνόρων.
Δενδρολίβανο και μέντα υπόσχονται πολύ καλές αποδόσεις και παρά το γεγονός ότι η καλλιέργεια των φυτών αυτών στην Ελλάδα είχε ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες, εξακολουθεί να θεωρείται ένα νέο σχετικά πεδίο δράσης για τον ελλαδικό χώρο προσφέροντας μια εναλλακτική δυναμική ανάπτυξης στον πρωτογενή τομέα, ενώ δίνει ώθηση και στον δευτερογενή τομέα της μεταποίησης.
Τα τελευταία χρόνια σε όλες τις διεθνείς αγορές η ζήτηση για προϊόντα φυσικής προέλευσης είναι αυξανόμενη.
Τα αρωματικά φαρμακευτικά φυτά, αλλά και τα πολύ υψηλότερης οικονομικής αξίας δευτερογενή προϊόντα τους -αιθέρια έλαια/εκχυλίσματα- έχουν ιδιαίτερα σημαντική θέση σε αυτήν την κατηγορία φυτικών προϊόντων, λόγω των πολλών και διαφορετικών χρήσεων και εφαρμογών τους σε τομείς όπως: τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών, φαρμακοβιομηχανία, αρωματοποιία και αρωματοθεραπεία, τη βιομηχανία καλλυντικών, σαν αντιοξειδωτικά ή συντηρητικά, σαν καρυκεύματα - αρτύματα κ.ά.
Χρήσεις
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι εκτάσεις τεσσάρων - πέντε συνολικά στρεμμάτων είναι συνήθως πάρα πολύ μικρές για πραγματικά έσοδα, διαθέτοντας χύδην ξηρά αρωματικά φυτά. Για να είναι κερδοφόρες οι πωλήσεις αυτών των υλικών, θα πρέπει να επεκταθεί η παραγωγή τους.
Τα αρωματικά φυτά χρησιμοποιούνται ως νωπά, ή ξηρά φυτικά υλικά -ως έχουν, ή μετά από σχετική κατεργασία- ή προορίζονται για περαιτέρω προϊόντα μεταποίησης - υψηλής προστιθέμενης αξίας (αιθέρια έλαια, ή άλλες βιοδραστικές ουσίες).
Ολοι οι πιθανοί χειρισμοί μετά τη συγκομιδή (ξήρανση, κοπή, διαλογή, αποθήκευση κ.ά) έχουν ιδιαίτερη σημασία, γιατί προσδίδουν υπεραξία στο προϊόν, όμως πρέπει να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τα σωστά μέσα, ώστε το τελικό προϊόν να είναι υψηλής ποιότητας.
Βέβαια η ποιοτική και ποσοτική απόδοσή τους είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως το έδαφος, το κλίμα της περιοχής, η παρουσία αρδευτικού νερού κ.ά. Συμπερασματικά, τα αρωματικά αυτά φυτά είναι προϊόντα που αφήνουν κέρδος, με την προϋπόθεση ότι ο παραγωγός θα ασχοληθεί σοβαρά και θα τηρηθούν οι κανόνες και οι αρχές για μια ποιοτική παραγωγή.
Προώθηση και εμπορία
Η προώθηση και εμπορία των αρωματικών φυτών είναι ιδιαίτερα σημαντικές και καθορίζουν ουσιαστικά την οικονομικότητα του όλου εγχειρήματος. Αγορές υπάρχουν και μάλιστα με αρκετά περιθώρια ώστε να απορροφήσουν την όποια ελληνική παραγωγή.
Η είσοδος σε νεόφερτους είναι σίγουρα εφικτή, αλλά και δύσκολη. Βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχή είσοδο και εδραίωση στον τομέα αυτόν ιδιαίτερα στις ξένες αγορές, είναι προϊόντα υψηλής ποιότητας και κυρίως σταθερότητα και συνέχεια στην παράδοση.
Πάντως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ελληνες παραγωγοί είναι η έλλειψη πιστοποιημένου ελληνικού πολλαπλασιαστικού υλικού αρωματικών φαρμακευτικών φυτών και κατοχυρωμένων ελληνικών ποικιλιών, καθόσον δεν προβλέπεται μέχρι στιγμής η εγγραφή τους στον Εθνικό Κατάλογο ποικιλιών καλλιεργούμενων φυτικών ειδών.
Δενδρολίβανο - Διπλάσια έσοδα από τις βιολογικές καλλιέργειες
Εσοδα της τάξης των 800 ευρώ ανά στρέμμα αποδίδει η καλλιέργεια δενδρολίβανου με την παραγωγή να κυμαίνεται από 250 έως 400 κιλά, ενώ σε περίπτωση βιολογικής καλλιέργειας τα έσοδα διπλασιάζονται.
Συγκεκριμένα, η τιμή πώλησης του δενδρολίβανου (βελόνες) ανέρχεται σε 2 ευρώ το κιλό και διπλασιάζεται στα 4 ευρώ όταν προέρχεται από βιολογική καλλιέργεια. Η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο επηρεάζεται από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες και κυμαίνεται από 1,5% έως 3,0% ξηρού βάρους.
Η καταλληλότερη εποχή για τη συγκομιδή είναι η περίοδος κατά την έναρξη της άνθισης, οπότε η περιεκτικότητα των φύλλων σε αιθέριο έλαιο είναι η μεγαλύτερη. Αμέσως μετά τη συγκομιδή γίνεται αποξήρανση ώστε να μην αλλοιωθεί το πράσινο χρώμα των φύλλων. Η καλλιέργεια φθάνει σε πλήρη παραγωγή κατά το 3ο έτος και διατηρείται για 15-20 χρόνια.
Το φυτό αντέχει τόσο σε υψηλές όσο και σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Προτιμά συνθήκες πλήρους ηλιοφάνειας. Ευδοκιμεί σε εδάφη καλά στραγγιζόμενα, πεδινά αλλά και σε υψόμετρο μέχρι τα 600 μέτρα.
Καλύτερη απόδοση με περισσότερο άρωμα βρέθηκε σε εδάφη με pH6-7 και υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο.
Εχει μέτριες απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία και κατά συνέπεια μπορεί ως καλλιέργεια να αξιοποιήσει εδάφη υποβαθμισμένα και ξηρικές συνθήκες.
Πολλαπλασιασμός

• Ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δεν ενδείκνυται καθώς παρουσιάζει μειωμένη βλαστικότητα.
• Μοσχεύματα μήκους 15 εκ. παίρνονται από τις κορυφές των βλαστών και αφού ριζοβολήσουν φυτεύονται την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Αν τα μοσχεύματα προέρχονται από ώριμο ξύλο μπορούν να εγκατασταθούν απευθείας στην οριστική τους θέση.

Στα ξηρικά χωράφια οι αποστάσεις των φυτών στην ίδια γραμμή είναι 0,6 m και μεταξύ των γραμμών 0,8 m, ενώ στις αρδευόμενες μεγαλύτερες, 1-1,5 m μεταξύ των γραμμών και 1 m πάνω στη γραμμή, έτσι απαιτούνται περίπου 1.500-2.500 φυτά ανά στρέμμα. Το αιθέριο έλαιο του δενδρολίβανου λαμβάνεται από τα άνθη, τα φύλλα και τα μαλακά κλαδιά με ατμοαπόσταξη. Επίσης, το αιθέριο έλαιο παράγεται με υδροαπόσταξη, όπου οι συνθήκες απόσταξης είναι ίδιες με την πρώτη μέθοδο, με μόνη διαφορά ότι το φυτικό υλικό βρίσκεται μέσα στο δοχείο με το νερό που βράζει.
Στη χώρα μας απαντάται αυτοφυές αλλά και καλλιεργούμενο σε διάφορες περιοχές. Καλλιεργείται κυρίως στις ΗΠΑ και την Ισπανία για το αιθέριο έλαιο. Το φυτό ανθίζει όλη τη διάρκεια του έτους όταν υπάρχει επαρκής υγρασία και είναι ανθεκτικό σε εχθρούς και ασθένειες.
Μέντα - Εως και 3.000 ευρώ ανά στρέμμα τα κέρδη
Παρά τις μεγάλες απαιτήσεις που έχει η αρδευτική καλλιέργεια της μέντας και το υψηλότερο κόστος παραγωγής από άλλες ξηρικές καλλιέργειες, οι αποδόσεις σε έσοδα αποζημιώνουν τους επίδοξους καλλιεργητές, καθώς μπορούν υπό συνθήκες να φθάσουν τις 3.000 ευρώ ανά στρέμμα.
Είναι όμως αρδευόμενη καλλιέργεια και απαιτεί συχνά ποτίσματα. Μάλιστα, την περίοδο του καλοκαιριού μπορεί να χρειαστούν έως και 3 ποτίσματα την βδομάδα.
Η μέντα ευδοκιμεί σε περιοχές θερμές και ψυχρές. Καλύτερη ανάπτυξη σε περιοχές με εύκρατο κλίμα και δροσερό καλοκαίρι. Απαιτούνται εδάφη καλά αποστραγγιζόμενα, με αρκετή υγρασία, γόνιμα, πλούσια σε οργανική ουσία και μέσης σύστασης. Καλύτερο pH ανάπτυξης 6,5-7,5. Αναπτύσσεται ικανοποιητικά και σε ελαφρώς όξινα εδάφη.
Συλλογή
Στη διάρκεια του χρόνου γίνονται δύο συλλογές της μέντας. Η πρώτη συλλογή γίνεται με την έναρξη της άνθισης (συνήθως αρχές Ιουλίου) και η δεύτερη τον Σεπτέμβριο. Απόδοση 1.500-2.000 κιλά ανά στρέμμα σε χλωρό βάρος. Συλλέγεται μηχανικά και ξεραίνεται σε θερμοκρασία 45 0C. Ο λόγος χλωρής προς ξηρής μάζα είναι (2,5-3):1, που σημαίνει ότι αποδίδει περί τα 500 κιλά ξηρής δρόγης. Η τιμή πώλησης για μέντα τριμμένη συμβατικής καλλιέργειας κυμαίνεται μεταξύ 2-2,5 ευρώ το κιλό, ενώ η τιμή της βιολογικής μέντας κινείται στα επίπεδα των 6-7 ευρώ το κιλό.
Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με:

• Ριζώματα: Είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος πολλαπλασιασμού της μέντας. Τα ριζώματα είναι βλαστοί υπόγειοι που αναπτύσσονται οριζόντια τα οποία φέρουν γόνατα, οφθαλμούς και φύλλα (σαν λέπια). Χρησιμοποιούνται ειδικές εκριζωτικές μηχανές για την εξαγωγή των ριζωμάτων. Μετά την εξαγωγή τους τεμαχίζονται σε μήκη 10-15 cm και φυτεύονται σε βάθος 6-7 cm. Από 1 στρέμμα παίρνουμε ριζώματα για 8-10 στρέμματα. Η εγκατάσταση της φυτείας με ριζώματα στο χωράφι γίνεται το μήνα Οκτώβριο.
• Μοσχεύματα: Κόβονται από το μητρικό φυτό πριν από την άνθηση. 
• Αποστάσεις φύτευσης: 60-80 cm μεταξύ των γραμμών και 20-30 cm μεταξύ των φυτών. Η μέντα παρουσιάζει σπασμολυτική και ηρεμιστική δράση λόγω του αιθέριου ελαίου αλλά πιθανά και των φλαβονοειδών. Χρησιμοποιείται σαν τοπικό ήπιο αναισθητικό, αλλά εφαρμόζεται εξωτερικά για ρευματισμούς, νευραλγίες κ.ά. Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται ως αρωματική ουσία σε γλυκά, καραμέλες, τσίχλες, παγωτά, οδοντόκρεμες, σε ποτά κ.λπ. Είναι πολύ καλό μελισσοτροφικό φυτό.

Πολλαπλασιασμός με έτοιμα φυτώρια από το εμπόριο
Κάποια είδη αρωματικών φυτών πολλαπλασιάζονται πολύ δύσκολα με σπόρο, γι' αυτό και επιλέγονται άλλοι τρόποι πολλαπλασιασμού, όπως η δημιουργία μοσχευμάτων, ή ο πολλαπλασιασμός με ριζώματα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι παραγωγοί επιλέγουν την αγορά έτοιμων φυτωρίων από το εμπόριο.
Το κόστος αγοράς φυτού είναι 0,12-0,2 ανά φυτό και προερχόμενα από ιστοκαλλιέργεια 0,28-0,35 ανά φυτό.
Με μια τυπική πυκνότητα φύτευσης, περίπου 4.000 φυτών ανά στρέμμα, η δαπάνη για το φυτικό υλικό εγκατάστασης κυμαίνεται από 480 έως 800 ευρώ ανά στρέμμα.
Οταν δε προέρχονται από ιστοκαλλιέργεια το κόστος κυμαίνεται μεταξύ 1.120-1.400 ευρώ. Στις πολυετείς καλλιέργειες το κόστος για την απόκτηση πολλαπλασιαστικού υλικού βαρύνει κυρίως τον πρώτο χρόνο της καλλιέργειας, καθόσον τα επόμενα χρόνια ο παραγωγός μπορεί από τις έτοιμες φυτείες να δημιουργήσει το δικό του πολλαπλασιαστικό υλικό και να επεκτείνει την καλλιέργεια.



ΠΗΓΗ   http://www.epixeiro.gr

dy/>