Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2014

SCANIA......θρυλικό όχημα

Φωτογραφία: Stavroula Papaspirou Ποια ήταν η καλλιτεχνική κίνηση της Αθήνας εκείνες τις μέρες του ΄73 που μύριζε μπαρούτι στην ατμόσφαιρα; Τι παιζόταν στα θέατρα; Ποιες ταινίες έκοβαν εισιτήρια και ποιες είχαν χειροκροτηθεί στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης; Τι είδους ειδήσεις προβάλλονταν και ποιοι σταρ απασχολούσαν τα πρωτοσέλιδα; Τι μερίδιο αντιστοιχούσε στην «κουλτούρα» και τι στα «κουτσομπολιά»; (Για να βρώ τις απαντήσεις, είχα περάσει μερικά πρωινά ξεφυλλίζοντας εφημερίδες στο παλιό Καπνεργοστάσιο της Λένορμαν, στη Βιβλιοθήκη της Βουλής) Υπήρξε μια εποχή που το να σφυρίζεις έναν απαγορευμένο σκοπό του Θεοδωράκη ή ένα περιφρονημένο ρεμπέτικο τραγούδι λειτουργούσε σαν σύνθημα γνωριμίας, δηλώνοντας υπόκωφη αντίδραση, ελπίδα, συνενοχή. Ηταν η εποχή που η Ελλάς-Ελλήνων-Χριστιανών ασφυκτιούσε στον γύψο, εφημερίδες σαν την «Καθημερινή», την «Μεσημβρινή», τη «Δημοκρατική Αλλαγή» και την «Αυγή» δεν εκδίδονταν πια και τα βιβλία περνούσαν από προληπτική λογοκρισία ώστε να μη μολύνεται κανείς από κείμενα «αντεθνικά» ή «ανήθικα». Ο Νοέμβριος, ωστόσο, του '73 δεν ήταν ίδιος μ' εκείνον του '67. Η διπλωματική απομόνωση της χούντας ανήκε στο παρελθόν, οι εκτοπίσεις είχαν σταματήσει, τα βιβλιοπωλεία ήταν γεμάτα μαρξιστικά βιβλία και, όπως τα τζάκετ, τα γένια και τα μπλουτζίν, το πολιτικό τραγούδι κυριαρχούσε. Οι φοιτητικές εκδηλώσεις, διστακτικές το '71, μαζικότερες την επόμενη χρονιά, έπαιρναν τώρα εκρηκτικές διαστάσεις. Η χώρα βίωνε το πείραμα της «φιλελευθεροποίησης». Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος είχε καταργήσει αιφνιδιαστικά τη μοναρχία, ανακηρύσσοντας τον εαυτό του πρόεδρο της δημοκρατίας και στον πρωθυπουργικό θώκο βρισκόταν ο Σπύρος Μαρκεζίνης. Λίγο πριν κλειστούν οι φοιτητές στο Πολυτεχνείο καλώντας τον λαό σε εξέγερση («Απόψε είναι η νύχτα μας, απόψε η χούντα καταρρέει»), ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Σπύρος Ζουρνατζής δήλωνε επισήμως πως ο Θεοδωράκης επιτρέπεται. Για την ακρίβεια, σαράντα τραγούδια της προαπριλιανής περιόδου και τα πιο πρόσφατα «18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου. «Είπε -λέει- ο κ. υφυπουργός: να υποβληθούν αιτήσεις και για τ' άλλα, κι εδώ είμαστε...», γράφουν οι «Ωτοβλεψίες» των «Νέων». Η υπόθεση σερνόταν για καιρό, καθώς ήδη από τον Οκτώβριο του '72 μια πλειάδα μουσικών και στιχουργών, ανάμεσα στους οποίους οι Μ. Χατζιδάκις, Ν. Γκάτσος, Μ. Λοΐζος, Απ. Καλδάρας, Στ. Ξαρχάκος, Χρ. Λεοντής, Λ. Κηλαηδόνης, Πυθαγόρας και Γ. Κατσαρός είχαν απευθύνει δημόσια έκκληση στο καθεστώς να ελευθερώσει τη μουσική του διάσημου συναδέλφου τους. Τώρα πια, η «Λύρα» μπορούσε να δημοσιεύει καταχωρίσεις όχι μόνο για τα «Λιανοτράγουδα» αλλά και για το «Ενας Ομηρος» και τις «Μικρές Κυκλάδες», ενώ και οι εκδόσεις «Πλειάς» διαφήμιζαν στον τύπο το «Καφενείον Εμιγκρέκ», τον «πρώτο Βασιλικό από το 1967». Ποια ήταν άραγε η καλλιτεχνική κίνηση της Αθήνας εκείνες τις μέρες που η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι; Τι παιζόταν στα θέατρα; Ποιες ταινίες έκοβαν εισιτήρια και ποιες είχαν χειροκροτηθεί στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης; Τι είδους ειδήσεις προβάλλονταν και ποιοι σταρ απασχολούσαν τα πρωτοσέλιδα; Τι μερίδιο αντιστοιχούσε στην «κουλτούρα» και τι στα «κουτσομπολιά»; Τρεις δεκαετίες από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, τι εικόνες θ' αντικρίζαμε αν επιχειρούσαμε ένα ταξίδι προς τα πίσω; * Θα βλέπαμε τη Δανάη, στον απόηχο της δολοφονίας του Αλιέντε, να προσφέρει τρεις απανωτές βραδιές μυσταγωγίας στο «Κύτταρο» ερμηνεύοντας Νερούδα, όπως και τους Πέτρο Φυσσούν και Κάρολο Κουν να διεκδικούν ταυτόχρονα τα δικαιώματα του μοναδικού θεατρικού έργου του σπουδαίου Χιλιανού («Δόξα και θάνατος του Χοακίν Μουριέτα»). * Θα βλέπαμε τον Γιώργο Λαζάνη να δίνει μια από τις καλύτερες ερμηνείες της χρονιάς στο «Ο Καραγκιόζης παρ' ολίγον βεζύρης», σ' ένα Θέατρο Τέχνης «φίσκα στους μπάτσους και τους μυστικούς», όπως θυμάται ο συγγραφέας αυτής της ξεκαρδιστικής σάτιρας, Γιώργος Σκούρτης. * Κι ακόμα, τον Δήμο Μούτση να εγκαινιάζει σειρά συναυλιών στο «Ζυγό» με μελοποιημένη ποίηση Καβάφη, Σεφέρη, Ρίτσου και Μάνου Ελευθερίου και χίλιους θεατές ν' αποθεώνουν την «ποιοτική στροφή» της Βίκυς Μοσχολιού. Τα τελευταία χρόνια της χούντας, τα τραγούδια μ' ένα σύχρονο λαϊκό ιδίωμα πάνω σε στίχους καταξιωμένων ποιητών γνώριζαν δόξες («Οι ποιητές μας και οι συνθέτες μας: ποιος κερδίζει από τους "γάμους";» αναρωτιόταν ο «Ταχυδρόμος» λίγο πριν εκπνεύσει το '73). Αντίστοιχη απήχηση είχαν κι εκείνα που συνδύαζαν ήχους παραδοσιακούς με την ποπ κουλτούρα (βλ. Μαρκόπουλος, Χάλαρης, Σαββόπουλος, Ξαρχάκος). * Οσο μικρές δε κι αν ήταν οι πλακιώτικες μπουάτ, το αίσθημα που ξεχείλιζε απ' αυτές συνέπαιρνε. Στις 5 του Νοέμβρη, η «Λήδρα» του Γιάννη Μαρκόπουλου, πασίγνωστο στέκι αντικαθεστωτικών διανοουμένων, σφραγίζεται. Λόγω «σοβαρών αταξιών», οφείλει να παραμείνει κλειστή για ένα δεκαήμερο. Η αστυνομία θεωρεί πως η δημόσια τάξη και ασφάλεια απειλείται από την Ιωάννα Καρυστιάνη. Από τις πιο φωτεινές και ατρόμητες μορφές του φοιτητικού κινήματος, η νεαρή πρόεδρος της Φοιτητικής Ενώσεως Κρητών, είχε εκφωνήσει «εμπρηστικό λόγο» στην πρόβα τζενεράλε του συγκροτήματος ενώπιον διακοσίων νεαρών, παρακινώντας τους να διαδηλώσουν... * Εκείνες τις μέρες, έπειτα από εξάχρονη απαγόρευση, μπορούσε να δει κανείς στην «Αλκυονίδα» το πολιτικό ντοκιμαντέρ της Λίλας Κουρκουλάκου «Ελευθέριος Βενιζέλος», καθώς και δύο ταινίες από το τελευταίο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: τον «Μεγάλο Ερωτικό», όπου ο Παντελής Βούλγαρης εικονοποιούσε ποιητικά την ομώνυμη σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι, και τον «Ιωάννη τον βίαιο», το ψυχογράφημα ενός μοναχικού και σε πλήρη σύγχυση ατόμου που καταλήγει φονιάς, την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Τόνιας Μαρκετάκη. Το «Ασπρο-μαύρο», αντίθετα, των Θανάση Ρεντζή-Νίκου Ζερβού, έργο που αποδείχτηκε προφητικό ως προς την εξέλιξη των φοιτητικών γεγονότων κι είχε επίσης διαγωνιστεί στη Θεσσαλονίκη, σκόνταφτε στη λογοκρισία. * Στο 14ο στη σειρά Φεστιβάλ, ο εθνικοπατριωτικός κινηματογράφος του Τζέιμς Πάρις ήταν επιτέλους απών. Απόντες και παραγωγοί σαν τον Κώστα Καραγιάννη ή τον Κλέαρχο Κονιτσιώτη. Μοναδικό απομεινάρι του πάλαι ποτέ ένδοξου εμπορικού σινεμά, ο «Βάλτος», μια παραγωγή της «Φίνος Φιλμ» σκηνοθετημένη από τον Ντίνο Δημόπουλο, η προβολή της οποίας εξόργισε τον εξώστη. Κυρίαρχος του παιχνιδιού ήταν πια ο Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος (με έργα και των Αριστόπουλου, Τάσιου και Μαραγκού) και το νεανικό κοινό έδινε ρέστα για οτιδήποτε άμεσα πολιτικό και κραυγαλέο. «Είναι αδύνατον ν' απαριθμήσουμε τη βροχή από φωτογραφίες πεινασμένων παιδιών της Μπιάφρα και θυμάτων του Βιετνάμ που είδαμε στις ταινίες, όχι μόνο μικρού μήκους αλλά και μεγάλου, όπως π.χ. ακόμα και στην κατά τα υπόλοιπα έντονου σεξουαλικού ενδιαφέροντος ταινία του κ. Φαίδωνα Γεωργίτση», γράφει η Νατάσα Μπακογιαννοπούλου στη «Γυναίκα», εξοργισμένη τόσο από τη «φτηνή δημαγωγία» ορισμένων σκηνοθετών όσο και από τα «παραληρήματα» του εξώστη. Ολα τότε όμως είχαν, ή έπαιρναν, πολιτική χροιά. *Η έκθεση με την οποία τερματιζόταν η επτάχρονη απουσία του Μίνωα Αργυράκη από την καλλιτεχνική ζωή της Αθήνας, ήταν εμπνευσμένη από τα «Λιανοτράγουδα» και από την εξέγερση του Μάη του '68. * Και στο «Ακροπόλ», το πανηγύρι που είχε ξεκινήσει το καλοκαίρι στο «Αθήναιον» θεωρούνταν η πιο must παράσταση της σεζόν. Ο λόγος γιά το «Μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, μια αλυσίδα από ευτράπελα επεισόδια της ελληνικής ιστορίας, που ζωντάνευαν από τον θίασο της Τζένης Καρέζη και του Κώστα Καζάκου, με συμμάχους τους Σταύρο Ξαρχάκο, Νίκο Ξυλούρη και Ευγένιο Σπαθάρη. Η ζωή, όμως, συνεχιζόταν και εκτός πλατείας και σκηνής. Το ίδιο και τα προβλήματα του θεατρικού κλάδου. Οσα απ' αυτά χρήζουν «μακρόπνοου αντιμετωπίσεως» θα συμπεριληφθούν στο προεκλογικό πρόγραμμα του κόμματός του, υπόσχεται ο Σπύρος Μαρκεζίνης σε συνάντησή του με εκπροσώπους του χώρου (Κρίτας, Κούρκουλος, Μουσούρης, Μυράτ κ.ά.), λίγο πριν ποζάρει χαμογελαστός ανάμεσα στις «ωραίες του θεάτρου» Αλίκη Βουγιουκλάκη και Τζένη Καρέζη. Ηδη από το 1973 γινόταν λόγος για αθηναϊκό θεατρικό πληθωρισμό, καθώς ο αριθμός των παραστάσεων (126 έργα) είχε θεωρηθεί εκπληκτικά μεγάλος. Ο αριθμός εντούτοις που φαντάζει σήμερα εντυπωσιακός, είναι εκείνος των νεοελληνικών έργων: 58! Τη χρονιά που πέθαινε η Κατίνα Παξινού και ξεχώριζε η ενζενί Κάτια Δανδουλάκη, τότε που οι Καλογεροπούλου- Φέρτης παρουσίαζαν Πάβελ Κόχουτ («Φτωχέ φονιά»), οι Βουγιουκλάκη-Παπαμιχαήλ Σόμερσετ Μομ («Η θεατρίνα») και οι Ληναίος-Φωτίου Μίλαν Κούντερα («Οι κλειδοκράτορες»), το είδος που ανθούσε δεν ήταν άλλο από την επιθεώρηση. * Στις σελίδες θεαμάτων της 16ης Νοεμβρίου, δεν θα συναντήσουμε το «Κι εσύ χτενίζεσαι» που παρουσίαζαν λίγους μήνες νωρίτερα στο Αλσος Παγκρατίου τα παιδιά του «Ελεύθερου Θεάτρου», αλλά θα διακρίνουμε την «επίκαιρη, φαντασμαγορική» επιθεώρηση «Ολα τα μασάει ο Κουταλιανός» του Κ. Πρετεντέρη (με τους Φόνσου, Σταυρίδη και Μουστάκα), όπως και τον «Ανθρωπο που γύρισε από τον γύψο» των Καραγιάννη-Καμπάνη (με τους Λάσκαρη και Κωνσταντάρα). Και πλάι τους, την τραγική σάτιρα της Μαριέτας Ριάλδη «Ουστ», τις «Εκλογές του Μποστ» που είχε ανεβάσει η Σμαρούλα Γιούλη και το καυστικό «Ω! τι κόσμος μπαμπά» του Κώστα Μουρσελά, με το αχτύπητο δίδυμο (βλ. και το τηλεοπτικό «Εκείνος κι Εκείνος») Μιχαλακόπουλου-Διαμαντόπουλου. Εκείνη τη βραδιά όμως, και επί μια εβδομάδα, όλα τα θέατρα έμειναν κλειστά. * Το Νοέμβριο του 1973 οι αναγνώστες των «Νέων» μπορούσαν να πληροφορηθούν πολλά για την πολιτιστική κίνηση στο Παρίσι, στο Λος Αντζελες, τη Μόσχα ή το Λονδίνο, για τις τελευταίες ταινίες του Πολάνσκι και του Κιούμπρικ ή για το αντεργκράουντ αμερικανικό σινεμά, όπως είχαν πρόσβαση και στις απόψεις διανοουμένων σαν τον Κώστα Αξελό, τον Χάινριχ Μπέλ και τον Γκίντερ Γκρας. Οι αναγνώστες της «Απογευματινής», από την άλλη μεριά, από την πρώτη κιόλας σελίδα μάθαιναν την είδηση της σύλληψης του Ανδρέα Μπάρκουλη για κατοχή χασίς χάρη σε δύο «πληροφοριοδότριες» της Γενικής Ασφάλειας Πειραιά, έχοντας παράλληλα το προνόμιο της συνεχούς και αποκλειστικής ενημέρωσης γύρω από τον γάμο της χρονιάς, του Τόλη Βοσκόπουλου με τη Μαρινέλλα. Γάμος Μαρινέλλας - Βοσκόπουλου «Μια βόμβα μεγάλης... συναισθηματικής -και καλλιτεχνικής- ισχύος έσκασε στην Αθήνα και μέσα από τις φλόγες της εντυπωσιακής εκρήξεως πρόβαλε το ρομάντζο δύο διασημοτήτων του πενταγράμμου, που με διαστημική ταχύτητα καταλήγει σε λίγες μέρες στον χορό του Ησαΐα», γράφει ο Σπύρος Καρατζαφέρης, προλογίζοντας τις συνεντεύξεις του όχι μόνο με το ζεύγος αλλά και με τον «τρίτο άνθρωπο», την ξανθιά και πρώην αγαπημένη Παναγιά, Ζωή Λάσκαρη. Θα 'ναι ο γάμος κλειστός ή ανοιχτός; Είναι έγκυρος αν γίνει στο σπίτι κι όχι σ' εκκλησία; Οσο ενδιαφέρεται η «Απογευματινή» κι αφιερώνει στο θέμα «σεντόνια» άλλο τόσο σνομπάρουν τα «Νέα»: «Εμάς τις μας κόφτει; Η ώρα η καλή, που λένε, στην κυρία Κυριακούλα ή Κική Παπαδοπούλου ή Μαρινέλλα και στον κ. Απόστολον ή Τόλην Βοσκόπουλον. Να ζήσουν οι άνθρωποι και ευχόμεθα καλούς διαδόχους! Από κει και πέρα όμως όλα αυτά τα γλυκανάλατα και ρομαντικά (...) Το γαλλικό μας μάρανε, το κου ντε φουντρ, πανάθεμά μας!» * Εύκολα υποθέτει κανείς τι κάλυψη θα είχε το ειδύλλιο ή το επεισόδιο εκβιασμού του Βοσκόπουλου λίγες μέρες μετά το γάμο, αν υπήρχε τότε ιδιωτική τηλεόραση. Εκείνο τον Νοέμβριο, πάντως, την μαυρόασπρη εποχή του ΕΙΡΤ και του καναλιού των Ενόπλων Δυνάμεων, οι Ελληνες μαγεύονταν από τον «Αγνωστο πόλεμο», τον «Παράξενο ταξιδιώτη» και «Τ' αγρίμια» (1.200.000 θεατές!), υποδέχονταν τα «Παιδιά του Ζεβεδαίου» έχοντας αποχωριστεί τον «Ανθρωπο δίχως πρόσωπο» με ακροαματικότητα 60% και τα σαββατόβραδα εξακολουθούσαν να διασκεδάζουν με το μαστορακικό «Σούπερ μπίνγκο». * Η κινηματογραφική παραγωγή ήδη στέναζε από τον ανταγωνισμό της τηλεόρασης. Στην τελευταία πριν από την πτώση της χούντας περίοδο του ελληνικού σινεμά, τόσο τα εισιτήρια όσο και ο αριθμός των ταινιών γνωρίζουν ύφεση. Χιτ της χρονιάς, με 432.000 εισιτήρια, το ιστορικό δράμα του Φίλιππου Φυλακτού «Παύλος Μελάς» με πρωταγωνιστή τον Λάκη Κομνηνό. Το κοσμοπολίτικο «Εσύ κι εγώ» του Ερρίκου Ανδρέου με την Κορίνα Τσοπέη θα σταματήσει στα 88.000. Ασήμαντη εμπορική απήχηση είχαν και οι ταινίες του τύπου «Διεστραμμένοι από τη γέννα τους», «Γεννήθηκαν κολασμένες» ή «Στα δίχτυα της ανωμαλίας», κι ας γυρίζονταν -με ψίχουλα- αρκετές ακόμα. * Αν μη τι άλλο, το Νοέμβριο του '73, το καθεστώς έδινε το πράσινο φως ώστε να εκπροσωπηθεί η Ελλάδα στο Φεστιβάλ του Λονδίνου με τις «Μέρες του '36». Μια ταινία γυρισμένη μεσούσης της δικτατορίας, γύρω από τις δομές και τα πλέγματα που είχαν οδηγήσει σε μια άλλη δικτατορία, αυτήν του Μεταξά. Μια ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου, που παραμένει ο κατ' εξοχήν κινηματογραφικός πρεσβευτής εδώ και τριάντα χρόνια... ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ Πηγή: ΚΕ (Επτά 9/11/03)

Μάριος Κροκόδειλος SCANIA......θρυλικο οχημα.....η μηχανη μεσα διπλα στον οδηγο.....σαν "φερετρο".....και διπλα ο καναπες που τρεχαμε πιτσιρικαδες να καθησουμε πρωτοι να βλεπουμε μπροστα.....ευχαριστα το χειμωνα αλλα δραματικα το καλοκαιρι...βλεπεις ο κλιματισμος αγνωστος εκεινη την εποχη......νοσταλγια για τα ομορφα αθωα χρονια !!!!!!!
πηγη  https://el-gr.facebook.com/pages/%CE%97-
dy/>
Αναρτήθηκε από heliastheo στις 4:04 μ.μ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)