Η περιβόητη λίμνη Πλαστήρα απέκτησε πριν από λίγα μόλις χρόνια αδελφή. Στη χώρα των αρχαίων Δολόπων, η καινούργια λίμνη έχει μπει στον χάρτη, αλλά δεν έχει προσαρμοστεί ακόμη στο περιβάλλον. Αφήνει όμως πολλές καλές υποσχέσεις για το μέλλον για μια γοητευτική συνύπαρξη μέσα στις ψηλές κορφές. Μια πρώτη ματιά στο νέο τοπίο των νοτίων θεσσαλικών Αγράφων μας ανήκει δικαιωματικά... Η λίμνη έχει «ανακατέψει» έναν τόπο όπου από τα αρχαία χρόνια ζούσαν μαζί το ειδυλλιακό φυσικό περιβάλλον και η ορμή των άφθαστων στην τέχνη του πολέμου Δολόπων. Τους αναφέρει ο Ομηρος και το κέντρο της επικράτειάς τους τοποθετείται στην περιοχή της σημερινής Κτιμένης.
Από εδώ αρχίζει η λίμνη και πάει μέχρι το γνωστό για τα αηδόνια του και τα λουτρά του Σμόκοβο. Τα λιγοστά μικρά χωριά γύρω από τη λίμνη δεν έχουν αναπτύξει ακόμη τουριστική υποδομή. Υπάρχουν μερικές ταβέρνες και καθόλου καταλύματα. Γύρω από τη λίμνη όμως συγκλίνουν και αποκλίνουν ακτινωτά διάφορες διαδρομές. Η πρώτη επαφή με τη λίμνη από την πλευρά της Κτιμένης μπορεί να γίνει από το οροπέδιο του Δομοκού, από τη διαδρομή Παναγιά, Μακρυρράχη, Λουτρά Καΐτσας, Κάτω Κτιμένη, Κτιμένη. Οι άλλες δύο προσβάσεις ανοίγονται από τον κάμπο της Καρδίτσας.
11 φωτογραφίες
Μια άλλη διαδρομή φτάνει από Σοφάδες, Μαυραχάδες, Φίλια, Ανάβρα, φράγμα Σμοκόβου, Σμόκοβο (Λουτροπηγή), Λουτρά Σμοκόβου. Και μια τρίτη από την Καρδίτσα προς Ζαΐμι, Καλλιφώνι, Κέδρο (20 χλμ.από την Καρδίτσα), Θραψίμι, Λουτρά Σμοκόβου, Σμόκοβο. Από το Σμόκοβο ο δρόμος συνεχίζεται μέσα σε καταπράσινο τοπίο για Ρεντίνα και Καρπενήσι.
Στον πηγαιμό για την Κτιμένη
Το οροπέδιο του Δομοκού είναι πολύ όμορφο κάθε εποχή, πόσω μάλλον τώρα την άνοιξη, με τα διαφορετικών χρωμάτων «μπαλώματα» τής καλλιεργημένης – ή μη – γης να φτιάχνουν ένα χαλί από γήινα χρώματα, διανθισμένα με πλήθος κόκκινα στίγματα που βάζουν οι εφήμερες παπαρούνες στο τοπίο.
Συνήθως το προσπερνάμε γρήγορα για άλλες πολιτείες, απελευθερωμένοι μάλιστα από τις προηγούμενες στροφές. Τώρα όμως έχουμε λόγο να αφεθούμε στη γοητεία του, αφού ταξιδεύοντας στην αγκαλιά του μπορούμε να βρεθούμε στην Κτιμένη, στην άκρη της λίμνης Σμοκόβου, και από εκεί να συνεχίσουμε προς Σμόκοβο ή να κατηφορίσουμε στον κάμπο της Καρδίτσας για Καρδίτσα ή Τρίκαλα.
©2011 Δεδομένα χάρτη Tele Atlas -
Αυτή την εποχή αξίζει η παράκαμψη· ακόμη κι αν δεν είναι ο προορισμός μας, η βόλτα μάς αποζημιώνει... Στρίβουμε λοιπόν αριστερά πριν από τον Δομοκό προς Ομβριακή από τα μεταλλεία και πέφτουμε στη λίμνη Ξυνιάδα. Μάλλον στον βυθό της λίμνης, γιατί κάποτε αυτό το οροπέδιο που τώρα καλλιεργείται ήταν λίμνη που έχει αποξηρανθεί εδώ και χρόνια.
Στη διακλάδωση (2 χλμ.) για Ξυνιάδα και Ομβριακή, συνεχίζουμε ευθεία για Παναγιά, περνάμε έξω από την Ομβριακή και την Παναγιά (5 χλμ.) και πηγαίνουμε για Μακρυρράχη (6 χλμ.). Μέσα από τη Μακρυρράχη ακολουθούμε την πινακίδα δεξιά για Λουτρά Καΐτσας (4,5 χλμ.). Από τα Λουτρά Καΐτσας συνεχίζουμε τον δρόμο μας και βλέπουμε ήδη την άκρη της λίμνης (1,5 χλμ.) και φτάνουμε στη διασταύρωση (3 χλμ.) όπου αριστερά πηγαίνει πάνω από το φράγμα για Κτιμένη (2 χλμ.) και Ανω Κτιμένη και δεξιά, όπως δείχνει η πινακίδα, για Καρδίτσα (41 χλμ.), Λεοντάρι (12 χλμ.) και Ανάβρα (10 χλμ.).
Ο δρόμος ακολουθεί την ακτογραμμή της λίμνης προσφέροντας συνεχώς ωραίες εικόνες μέχρι τη διασταύρωση που πάει αριστερά για Σμόκοβο, δεξιά για Λεοντάρι και ευθεία κατηφορίζει στον κάμπο. Λίγο μετά (3 χλμ.) υπάρχει ξανά διακλάδωση αριστερά για Σμόκοβο και δεξιά για τον κάμπο και την Καρδίτσα, διαδρομή η οποία διακλαδώνεται ξανά 4 χλμ. μετά αριστερά για Σοφάδες (14 χλμ.) και Καρδίτσα (27 χλμ.) και δεξιά για Ανάβρα και Λεοντάρι. Μία ακόμη διακλάδωση αριστερά οδηγεί στο χωριό Κέδρος (4 χλμ.), δίπλα στον αρχαίο Ονόχωνο ποταμό ή Σοφαδίτη όπως λέγεται σήμερα.
Τα μυστικά του κάμπου
Ταξιδεύοντας τώρα ανάμεσα στα χωριά του κάμπου, όλα φαίνονται επίπεδα. Δεν είναι όμως. Τη διαφορά στο τοπίο του την κάνουν οι «μαγούλες». Μοιάζουν με μικρούς λόφους που τα τρακτέρ ανεβαίνουν και τις οργώνουν. Οχι όμως όπως τον υπόλοιπο κάμπο. Αν προσέξετε, όλες είναι σηματοδοτημένες με ένα κολονάκι στην κορυφή τους. Αυτό σημαίνει ότι οι αρχαιολόγοι τις έχουν καταγράψει και τις προστατεύουν από τη βαθιά άροση. Μέχρι να τις ανασκάψουν όπου φαντάζονται ότι τα ευρήματα αξίζουν τον κόπο. Ας μην ξεχνάμε ότι οι βασιλικοί μακεδονικοί τάφοι της Βεργίνας ήταν κρυμμένοι κάτω από μια «μαγούλα», φυτεμένη μάλιστα και με ένα μικρό άλσος.
Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι οι «μαγούλες» της Θεσσαλίας είναι ένα σημαντικό «δίκτυο» μόνιμων εγκαταστάσεων, διασκορπισμένο σε όλο τον κάμπο, που δημιουργήθηκαν σε όλη τη διάρκεια της Νεολιθικής Εποχής και στη μετέπειτα Εποχή του Χαλκού. Από τη διαδοχική κατοίκηση δημιουργούνταν σταδιακά οι γήλοφοι. Μόνο στην περιφέρεια των Σοφάδων έχουν καταγραφεί 26 «μαγούλες», που καθεμία φιλοξενούσε 40-50 κατοικίες. Βρέθηκαν κεραμικά, πήλινα, οστέινα και εργαλεία από οψιδιανό, ειδώλια, σφραγίδες και πολλά άλλα δείγματα της ζωής στις «μαγούλες».
Περνώντας έξω από το χωριό Φίλια υπάρχουν δύο διαδοχικές πινακίδες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που δείχνουν αριστερά προς το Πανθεσσαλικό Ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς. Η Ιτωνία Αθηνά καλοδεχόταν τους διερχομένους, αλλά σήμερα το ιερό της βρίσκεται στη φάση των ανασκαφών και δεν είναι επισκέψιμο. Ηταν όμως πολύ σημαντικό ιερό και έχουν βρεθεί σπουδαία ευρήματα που φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου. Το ιερό ιδρύθηκε στους μυκηναϊκούς χρόνους. Οι κατακτητές Θεσσαλοί είχαν πόλη-κέντρο το Κιέριον, κτισμένη επάνω σε έναν μοναχικό λόφο – σαν νησί μέσα στον κάμπο – που βλέπουμε δεξιά πηγαίνοντας από Σοφάδες για Καρδίτσα στο ύψος της γέφυρας. Το Κιέριον αντικατέστησε την προθεσσαλική Αρνη. Η περιοχή των κατακτητών, η Θεσσαλιώτιδα, έφτανε μέχρι τα βουνά των Δολόπων, οι οποίοι ήταν αρχαίο ελληνικό έθνος. Τελικά από τα μυκηναϊκά χρόνια και μετά αποδεκατίστηκαν και υποτάχτηκαν στους Θεσσαλούς, μέχρι το 198 π.Χ., οπότε έπεσαν στα χέρια της Αιτωλικής Συμπολιτείας, του Περσέα της Μακεδονίας και της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μετέπειτα.
Από το ημερολόγιο ενός λαογράφου
Ο καθηγητής της Λαογραφίας Δημήτριος Λουκάτος επισκέφτηκε τα Θεσσαλικά Αγραφα το 1959 και κράτησε ημερολόγιο της αποστολής του για λογαριασμό της Ακαδημίας Αθηνών. Ορισμένα αποσπάσματα διατηρούν ακόμη τη φρεσκάδα και την επικαιρότητά τους: «Ο κάμπος χαίρεται το “Σοφαδίτικο” ποτάμι, ενώ εκείνο τους φέρνει το δροσερό μήνυμα των βουνών...». «Και να που φτάνουμε στο πρώτο σκαλοπάτι προς τα βουνά, στο ποταμοχώρι τον Κέδρο, με το παλιότερο όνομα Χαλαμπρέζι!». «Από τον Κέδρο κι έπειτα αρχίζουν οι ιστορικές θύμισες των χωρικών, με τ΄ αρχαιολογικά ευρήματα και τα ερείπια που είναι γύρω τους, και που τις ανακατεύουν συχνά με θρύλους για χαμένους θησαυρούς, για μάχες και για Γίγαντες. Μα όλα στηρίζονται στην πραγματικότητα ενός παλιού θεσσαλικού πολιτισμού, γύρω στα μυκηναϊκά χρόνια, που οχυρώθηκε σε τούτα τα βουνά, για να κυριαρχήσει στον κάμπο. (...)
Κι εδώ, στην είσοδο των Αγράφων, ένα από τα χωριά που ζει έντονα τις αρχαιολογικές και νεότερες παραδόσεις του είναι το Θραψίμι, 10 χιλιόμετρα ύστερα από τον Κέδρο, ψηλά όμως πάνω στο βουνό του Δολοπικού κάστρου του, που έχει υψόμετρο 850 μέτρα. Ασύλληπτη η ομορφιά κι η απεραντοσύνη του θεσσαλικού κάμπου, όπως φαίνεται από τούτο το Κάστρο, κι όπως τον επιτηρούσαν οι προϊστορικοί βιγλάτορες». Από το παρακλάδι του Θραψιμιού συνεχίζουμε τον δρόμο μας, στην άκρη-άκρη το ποτάμι, και φτάνουμε ύστερ΄ από γραφικά γυρίσματα, στα Λουτρά του Σμοκόβου. Εδώ πρωτογνωρίζουμε το δάσος και την κελαριστή ρεματιά, εδώ και τα καινούργια μεγάλα κτίρια των λουτρών, που είναι γεμάτα κόσμο το καλοκαίρι. Ανετα κτίρια με την πλατεία και το εστιατόριό τους, που πρωτόδωσαν την αστική καλοπέραση στους κουρασμένους χωρικούς της περιοχής. (...) Περνούσε λέει κάποτε από δω ο Αλή Πασάς με τον στρατό του, κι είχε βραδυπορούντες μερικούς στρατιώτες του, που ήταν άρρωστοι από ψωρίαση. Τους άφησε εκεί να ζήσουν όπως ήθελαν, στο φαράγγι. Μα αυτοί κάπως έσκαψαν παράμερ΄ από το ποτάμι και βρήκαν ζεστό νερό, έπλυναν πρώτα τα πόδια τους, πλύθηκαν έπειτα κ΄ είδαν γιατρειά. Γύρισαν στα Γιάννενα και παρουσιάστηκαν στον Αλή. (...) Εδειξ΄ ενδιαφέρον ο Αλή Πασάς κ΄ ήρθεν ο ίδιος εδώ για να γνωρίσει τα λουτρά. Κι είπε κ΄ έχτισε τους πρώτους λουτήρες, που έχουν ακόμα τ΄ όνομά του. Τα λουτρά “του Αλή” και τα λουτρά “του Μαχμούτ”...».
Ολα τα κάνει ο Ονόχωνος
Ο Σοφαδίτης συνδέει τη λίμνη με τον Πηνειό και αποτελεί ένα βαθύ ίχνος επάνω στον κάμπο, στο τοπίο του και στην ιστορία του. Θρυλείται ότι το αρχαίο όνομά του το πήρε γιατί μέσα στην άμμο του θάφτηκαν τα υποζύγια (οι όνοι) του στρατού των Μακεδόνων υπό τον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο, όταν βάδιζαν για τη μάχη των Φαρσάλων.
Προηγουμένως ο Ηρόδοτος, θέλοντας να περιγράψει το πλήθος των ανδρών και των υποζυγίων του στρατού τού Ξέρξη στη δεύτερη εκστρατεία των Περσών στον ελλαδικό χώρο, έλεγε ότι όπου έσκυβαν να πιουν νερό, τα ποτάμια στέρευαν. Πρώτα στέρεψε ο Σκάμανδρος στη Μικρά Ασία και όταν πέρασαν απέναντι άρχισαν να στερεύουν διαδοχικά ο Μέλας, ο Λίσσος, ο Εχέδωρος, ο Απιδανός και ο Ονόχωνος.
Τώρα ο Σοφαδίτης ξεκινά από τα βουνά της Ρεντίνας, όπου υπάρχουν πέτρινα γεφύρια και νερόμυλοι. Τον σταματά για λίγο το φράγμα Σμοκόβου, αλλά βρίσκει τρόπο να ξεφύγει από τη λίμνη και να συντροφέψει, ακολουθώντας αντίθετη πορεία μέσα στο όμορφο στενό φαράγγι του, τον επισκέπτη που ανεβαίνει από τον Κέδρο για τα Λουτρά Σμοκόβου (13 χλμ.) από τον αυτοκινητόδρομο. Αυτή είναι μια πολύ μελωδική, ειδυλλιακή νότα της διαδρομής. Από τη λίμνη φροντίζουν να έχει πάντα νερό το ποτάμι· έτσι, καθώς περνά δίπλα από τον Κέδρο, στη ρίζα των βουνών, οι πελαργοί εξακολουθούν να επιστρέφουν στις φωλιές που έχουν στο χωριό. Πιο κάτω, απέναντι από το χωριό Μαυραχάδες, τα πράσινα νερά του ποταμού ταιριάζουν με το καταπράσινο περιβάλλον στις όχθες του από τα γιγάντια πλατάνια, που δημιουργούν σαν αψίδα πάνω από τον ρου του το Πλατανόδασος Ανωγείου, το μεγαλύτερο δάσος του κάμπου.
Η μουσική του Σμοκόβου
Από τον Κέδρο, ακολουθώντας το σμοκοβίτικο ποτάμι, ανηφορίζουμε για τα Λουτρά Σμοκόβου (15 χλμ.). Ο δρόμος σε κάποιο σημείο διακλαδώνεται και ανεβαίνει στο Θραψίμι, ένα απίθανο μπαλκόνι στον κάμπο. Είναι απίθανο να ταξιδεύει το βλέμμα πάνω από τη βαθυπράσινη – αυτή την εποχή – θάλασσα του κάμπου. Μέσα στη χαράδρα των Λουτρών κελαηδούν τα νερά και τα αηδόνια. Τα πλατάνια απλώνουν τα σουρεαλιστικά σχήματά τους πάνω από τις κεραμοσκεπές των κτιρίων, τα περισσότερα από τα οποία είναι οι εγκαταστάσεις των ιαματικών λουτρών (νερά θειούχα-αλκαλικά) τα οποία ήταν γνωστά από την Αρχαιότητα.
Εδώ τώρα λειτουργεί ένα σύγχρονο spa, το οποίο μπορεί να προσφέρει στους επισκέπτες χαλάρωση, αναζωογόνηση και ευεξία με την πισίνα του, το γυμναστήριο, τις σάουνες και το μασάζ. Λειτουργεί και το υδροθεραπευτήριο με ατομικούς λουτήρες με υδρομασάζ. Πληροφορίες στο www.loutrasmokovou.gr.
Από τα Λουτρά ο δρόμος συνεχίζει για Σμόκοβο (Λουτροπηγή, 8 χλμ.) προσφέροντας ωραίες εικόνες της λίμνης, οι οποίες γίνονται ακόμη πιο πανοραμικές και εντυπωσιακές αν ο επισκέπτης ανηφορίζει για τον Αϊ-Λια, όπου υπάρχουν ακόμη τα μέλη μιας παλιάς ακρόπολης, του κάστρου των ντόπιων, και ενός ψηλού οχυρωματικού πύργου. Από το Σμόκοβο ο δρόμος χώνεται ακόμη πιο βαθιά στα Αγραφα για τη Ρεντίνα και μετά για το δάσος Ζαχαράκη, μέχρις ότου φτάνει στο Καρπενήσι.
Η Ρεντίνα ήταν πάντα ισχυρό χωριό των Αγράφων και έχει διατηρήσει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του. Δείγματα της ευημερίας των περασμένων καιρών είναι το πλήθος των ναών κοσμημένων με σπουδαία έργα τέχνης. Η σμιλεμένη πέτρα μέσα στη θαλερή φύση δημιουργεί τα πιο ωραία τοπία. Από τα ιδιαίτερα αξιοθέατα είναι η Μονή Ρεντίνας – η ίδρυσή της βρίσκεται χαμένη κάπου μέσα στον χρόνο – και τα μουσεία Εθνικής Αντίστασης και Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης.
Η επιστροφή στον κάμπο από το Σμόκοβο μπορεί να γίνει από τον ίδιο δρόμο ή να γίνει ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Ο βατός χωματόδρομος, που φεύγει δεξιά από την άσφαλτο της επιστροφής, περνάει πάνω από το φράγμα (3 χλμ. μετά τη διακλάδωση) και συνεχίζει με αδιάκοπη θέα προς τη λίμνη ώσπου να συναντήσει τον ασφαλτόδρομο που συνεχίζει ως τη διακλάδωση (5 χλμ. συνολικά από το φράγμα) προς Κτιμένη ευθεία και αριστερά προς Ανάβρα (5 χλμ.), Φίλια (7 χλμ.), Μαυραχάδες (3 χλμ.), Σοφάδες (9 χλμ.), η διαδρομή δηλαδή που ακολουθήσαμε στην αρχή για να κατεβούμε στον κάμπο.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Η διακλάδωση για Κτισμένη από το οροπέδιο Δομοκού απέχει από την Αθήνα 255 χλμ.και η άκρη της λίμνης 24 χλμ. από τη διακλάδωση. Από εδώ η Καρδίτσα απέχει 41 χλμ.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Οι καλύτερες προτάσεις για διαμονή στην περιοχή έρχονται από την Καρδίτσα, από τα δύο καλά ξενοδοχεία μέσα στην πόλη, Κιέριον (τηλ.24410 71923-6) και Αρνη (τηλ.24410 22161), αλλά και το Αριστον (τηλ.24410 23552-3). Καλή πρόταση είναι επίσης το ξενοδοχείο Δολοπία (τηλ. 69722896200).
ΦΑΓΗΤΟ
Το καφενείο και το εστιατόριο στην πλατεία αποτελεί επίκεντρο της ζωής του χωριού, όπως οι «Μαυραχάδες» ή το «Θραψίμι», που φημίζεται για τα νόστιμα κατσίκια του. Το κρέας – περισσότερο το χοιρινό με τις τηγανιές, τις μπριζόλες, τα λουκάνικα – έχει παραδοσιακά την τιμητική του στο τραπέζι των καραγκούνηδων του κάμπου αλλά και των ορεσίβιων των θεσσαλικών Αγράφων.
Συχνά τα φαγητά συνοδεύονται με ντόπιο κρασί και τσίπουρο από καζάνια που λειτουργούν την εποχή τους στη Φίλια και σε άλλα χωριά. Δύο ταβέρνες επάνω σε λόφους με ωραία θέα προς τη λίμνη είναι το «Κτήμα Κουκούλα» απέναντι από την Κτισμένη και η «Δροσοσταλιά», λίγο πιο πέρα, στον παραλίμνιο δρόμο για το φράγμα Σμοκόβου. Στο Σμόκοβο, στην ταβέρνα επάνω στον κεντρικό δρόμο μπορείτε να βρείτε αρνί στη σούβλα, άλλα ψητά και πραγματικές τηγανητές πατάτες. Οι ταβέρνες στην πλατεία της Ρεντίνας (ενδεικτικά «Γρέκι του Ραγιά», «Το ταβερνείο της Βούλας», «Η ψησταριά της Αμαλίας» κτλ.) είναι το σήμα κατατεθέν του κεφαλοχωριού. Από τις πολλές προτάσεις για φαγητό μέσα στην Καρδίτσα, να θυμίσουμε το «Ιλίσιον» για κεμπάμπ χοιρινό και πρόβιο, αρνί και μοσχαροκεφαλή στον ξυλόφουρνο,κοκορέτσι και λουκάνικο.
πηγη http://www.tovima.gr/ dy/>
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου